Zagranica: Sukces ratunku i mglisty horyzont

Jerzy Szygiel

Plan ratunkowy TARP (Troublet Asset Relief Program) nie wzbudził zachwytu opinii publicznej, ale sekretarz skarbu Timothy Geithner powiedział na koniec, że był to „najskuteczniejszy program ratunkowy w historii finansów” i miał powody.

Niewielka strata

Choć TARP został zatwierdzony jeszcze przez George’a Busha, jego wykonaniem zajęła się już administracja Obamy. W istocie niewielu ekonomistów kontestowało ten plan. Zgadzają się, że pozwolił ustabilizować amerykański system finansowy i uniknąć katastrofy gospodarczej na miarę kryzysu z lat 30. ub.w. „To nie było sprawiedliwe, ale konieczne” – przekonywał Geithner. „Gdyby rząd nie dostarczył szybko kapitału, brak gotówki spowodowałby chaos w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie”. Według „Financial Times” AIG, Citigroup i Bank of America załamałyby się od razu.

Według administracji plan nie był dla podatników taki kosztowny. 700 mld trudno było im przełknąć, ale departament skarbu użył w końcu tylko 387 mld. Banki zwróciły już ponad 200, do tego dochodzi 25 mld odsetek, dywidendy i inne. Ogółem strata państwa nie przekroczyła 50 mld. Najbardziej optymistyczne szacunki przewidywały nawet, że TARP okaże się dla podatników zyskowny. Te zapewnienia miały jednak ograniczony skutek. Banki zostały uratowane, ale nie wyszły z tego cało – nastąpił przełomowy i jak dotąd nieprzezwyciężony kryzys wizerunkowy świata finansów.

Największe wątpliwości budziła sprawa bonusów, które w znanym wszystkim kontekście gospodarczym wielu wydały się „obsceniczne”. Kilku znanych prezesów ogłosiło spektakularne obniżki własnych zarobków, jednak w oczy rzucały się głównie jeszcze bardziej spektakularne premie w wielu ratowanych instytucjach finansowych. Ubezpieczyciel AIG, po części odpowiedzialny za bańkę instrumentów CDO (Collateralised Debt Obligation), który w ramach TARP dostał od podatników 185 mld dolarów, w 2009 r. przyznał sobie premie wartości 165 mln, a rok później 100 mln. Jednocześnie plan ratunkowy nie przewidział niczego, by chronić tych, którzy wzięli słynne kredyty hipoteczne subprime – milionom ludzi ...