Zagranica: Stabilność szwajcarskiego franka

Maria Dunin-Wąsowicz
Autorka jest doktorem nauk politycznych oraz członkiem zarządu Forum Ruchu Europejskiego (FRE).

Frank szwajcarski od ponad stu lat uchodzi za walutę, która nie zawodzi. Siła franka, której podstawą jest otwarta gospodarka, pozwoliła zachować Szwajcarii polityczną neutralność. Zapewniła również możliwość prowadzenia relatywnie niezależnej polityki pieniężnej – bo znacząco związanej z celami i metodami polityki Bundesbanku – przez Szwajcarski Bank Narodowy (SNB).

Waluta bezpiecznego schronienia Mandat tego banku zakłada zachowanie stabilności pieniądza. Podejście zostało zadeklarowane w 1999 r. Cel został potwierdzony dwukrotnie: w 2007 r. i 2014 r. Wyklucza on stosowanie interwencji walutowych. Jednocześnie polityka monetarna według szwajcarskich władz bankowych…nie ma charakteru mechanicznego i musi również uwzględniać przewidywania inflacyjne. W procesie podejmowania decyzji (dotyczącej polityki kursowej) jednostkowa ocena sytuacji ma wpływ na tę politykę. Furtka dla nietypowych zachowań została wykorzystana przez SNB wielokrotnie od czasu wprowadzenia euro. Wybuch kryzysu łatwo usprawiedliwiał ich stosowanie. Kiedy w okresie sierpień 2007-grudzień 2009 r. doszło do szybkiego umocnienia franka wobec euro o ok. 11 proc., SNB zdecydował o radykalnym obniżeniu stopy procentowej oraz przeprowadzeniu interwencji na rynku walutowym (por. 1.).

Pierwszy okres interwencji, rozpoczęty w październiku 2008 r., trwał do stycznia 2010 r. W rezultacie kurs franka do euro ustabilizował się na poziomie 2000 r. Ponowny run na franka, równoznaczny z ucieczką rynków od euro, rozpoczął się wraz z narastaniem europejskiego kryzysu zadłużeniowego w krajach południa strefy euro. Walutowa carry trade, spowodowana – paradoksalnie – dobrą kondycją szwajcarskich banków, które nie posiadały greckich aktywów, umocniła tym razem franka o ok. 25 proc. wobec dolara i euro.

W maju 2011 r. – a więc wówczas, kiedy UE rozpoczęła, przy wsparciu MFW, program finansowania Grecji – interwencje SNB w celu przywrócenia normalnej wartości franka sięgnęły kwoty równej ok. 15 proc. szwajcarskiego GDP. 6 września SNB poinformował o powiązaniu franka z euro przy kursie 1,2. Decyzja została uzupełniona oświadczeniem, iż pomimo usztywnienia kursu, frank pozostaje silny, lecz powinien z czasem osłabić się. Innymi słowy, SNB zapowiedział obronę przyjętego kursu bez względu na koszty. Jak okazało się, była ona niezbędna i polegała, obok polityki niskich stóp, na konieczności zgromadzenia wyjątkowo wysokich rezerw walutowych sięgających 70 proc. PKB.

Pod koniec ubiegłego roku ...