Wyzwania prawne dla bankowości spółdzielczej

Wiceprezes ZBP zaznaczył, że – na tle deklarowanej niechęci polityków do sektora bankowego, motywowanej przedwyborczym populizmem – banki spółdzielcze znajdują się w dość korzystnej sytuacji.

– Mamy rok wyborczy. (…) Atmosfera wokół bankowości nie jest dobra. Na szczęście jeśli chodzi o bankowość spółdzielczą, posłowie – niezależnie od opcji politycznej – wypowiadali się pozytywnie o bankach spółdzielczych i deklarowali, że będą wspierać ten sektor – stwierdził.

Jerzy Bańka przestrzegał jednak przed zbytnim optymizmem. – Są obszary wspólne, które mają charakter uniwersalny, zmiany w tym zakresie będą mieć wpływ – nierzadko negatywny – na oba segmenty rynku – podkreślił.

Do takich czynników należy chociażby kwietniowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, uchylający przepisów dotyczące BTE. Wątpliwości budzi nie tylko to, co wydarzy się po 1 sierpnia 2016 r. – Sądy już dziś odmawiają nadania klauzuli wykonalności BTE powołując się na wyrok TK – zaznaczył Jerzy Bańka. Co w tej sytuacji powinien w pierwszej kolejności zrobić sektor finansowy? – Należy uczynić wszystko, aby wzmocnić pozycję banków i umożliwić uzyskiwanie tytułów prawnych w sposób uproszczony – zaznaczył wiceprezes ZBP. Już dziś można wykorzystać istniejące instrumenty prawne – weksle niezupełne wraz z umową o wypełnienie (tzw. weksel in blanco z deklaracją) czy art. 777 ust. 4-5 kpc, czyli oświadczenie notarialne o poddaniu się egzekucji. Jeśli chodzi o obowiązujące już umowy, można zastosować te instrumenty np. w momencie, kiedy kredytobiorca zwróci się do banku celem aneksowania umowy. Można wreszcie skorzystać z postępowania nakazowego i tzw. EPU (elektronicznego postepowania upominawczego).

Fot. CPBiI/M.Stokłosa

Czy alternatywa dla BTE pojawi się w polskim prawie? Wiceprezes Jerzy Bańka podchodzi sceptycznie do takiej możliwości. – Nigdy się nie uda stworzyć takiej regulacji, która będzie adekwatna do BTE, a z drugiej strony nie będzie wzbudzać kontrowersji – podkreślił. Rozwiązaniem o charakterze uniwersalnym, skierowanym nie tylko do banków, mogłoby być nakazowe postępowanie elektroniczne na wzór EPU.

„Koncepcją niezwykle groźną dla sektora bankowego” wiceprezes ZBP określił niedawno wniesione propozycje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsymentów odnośnie przeniesienia postępowania w sprawach konsumenckich z drogi sądowej na administracyjną – przed prezesem UOKiK. W przypadku stwierdzenia abuzywności – jeszcze przed uprawomocnieniem decyzji – prezes UOKiK będzie mógł m.in. nakazać publikację komunikatów o naruszeniu interesów konsumentów w prasie czy nałożyć kary finansowe. Mankamenty zawiera również projekt ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i orzeczników finansowych. – Są to propozycje kierunkowo słuszne, jednak w szczegółach nieakceptowalne – podkreślił Jerzy Bańka.

Na koniec wiceprezes ZBP nawiązał do „ustawy, na którą wszyscy czekali, ale jednocześnie się jej bardzo obawiali” – czyli nowelizacji prawa regulującego funkcjonowanie banków spółdzielczych.

– Przeciwstawiamy się zbyt daleko idącym pomysłom nadzorcy. (…) Nie można metodami administracyjnymi (…) formułować rozwiązań ustrojowych, które będą powodować, że ten biznes nie będzie się rozwijał, tylko generował zagrożenia – zaznaczył wiceprezes ZBP. Do takich posunięć należy m.in. pomysł wprowadzenia kadencyjności zarządu w banku spółdzielczym, który nie jest członkiem IPS i chce się usamodzielnić. – To rozwiązanie niekonstytucyjne, nielogiczne i nie biorące pod uwagę tradycji sektora spółdzielczego – podkreślił wiceprezes Jerzy Bańka.

Karol Jerzy Mórawski