Wydarzenia: Finanse jako element edukacji o przedsiębiorczości

Dr Tomasz Rachwał
dyrektor Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, kierownik Katedry Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, pełnomocnik rektora UP ds. przedsiębiorczości

Przedsiębiorczość jako kompetencja w systemie edukacji jest ujmowana bardzo szeroko. Badacze i praktycy ze środowisk oświatowych są zgodni, że nie należy jej utożsamiać tylko z chęcią i zdolnością do zakładania własnej działalności gospodarczej. W europejskich systemach edukacji uznajemy ją za jedną z ośmiu kompetencji kluczowych, obok tak ważnych, jak cyfrowe czy w zakresie wielojęzyczności. Kompetencje kluczowe stanowią połączenie wiedzy, umiejętności i postaw, których wszyscy potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej oraz zatrudnienia.

Edukacja podstawą

W świetle definicji przyjętej w ramach prac zespołu ekspertów Komisji Europejskiej kompetencje w zakresie przedsiębiorczości określa się jako „zdolność wykorzystywania szans i pomysłów oraz przekształcania ich w wartość dla innych osób”. Przedsiębiorczość – zgodnie z tą definicją – „opiera się na kreatywności, krytycznym myśleniu i rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu inicjatywy, wytrwałości oraz na zdolności do wspólnego działania służącego planowaniu projektów mających wartość kulturalną, społeczną lub finansową i zarządzaniu nimi”.

W zapisach odnoszących się do wiedzy, umiejętności i postaw związanych z tą kompetencją zwraca się uwagę, że konieczne jest uczenie rozumienia procesów ekonomicznych oraz zdolności podejmowania decyzji finansowych związanych z kosztem i wartością. Wyraźnie więc w europejskiej deskrypcji akcentuje się edukację finansową jako podstawę działań przedsiębiorczych.

Podobne myślenie o przedsiębiorczości jako kompetencji jest powszechnie przyjmowane przez innych autorów, często piszących niezależnie, bez odwołania się do koncepcji kompetencji kluczowych, o czym pisałem w swych pracach z pierwszej dekady XXI w. Wiele elementów w poglądach rożnych autorów jest wspólnych i nawiązuje do europejskiej definicji. Również twórcy nowej podstawy programowej do podstaw przedsiębiorczości dla szkół ponadpodstawowych zdecydowali się na wprowadzenie elementów, które pojawiły się później w nowej europejskiej definicji przedsiębiorczości jako kompetencji z 2018 r. Przejawem tego jest m.in. oparcie się na założeniu, że podstawą kształtowania kompetencji przedsiębiorczych uczniów jest rozumienie procesów gospodarczych i świata finansów, a więc wiedza ekonomiczna i finansowa.

Dlatego też pierwsze dwa działy kształcenia w ramach podstaw przedsiębiorczości, obowiązujące od bieżącego roku szkolnego ...