Wpływy z VAT niższe od planowanych
Po ośmiu miesiącach wpływy z VAT wyniosły 111,5 mld zł, co oznacza zaawansowanie planu budżetowego w wysokości 67,2 %. W ubiegłym roku po ośmiu miesiącach zaawansowanie wynosiło 69,4 %.
Od stycznia do sierpnia b.r. wpływy z VAT były o 4,65 % wyższe niż przed rokiem. Tymczasem sprzedaż detaliczna – główne źródło VAT – wzrosła nominalnie o 6,8 %, co mogłoby świadczyć o tym, że ściągalność VAT się pogarsza. To jednak wniosek nieuprawniony.
Wpływy z VAT w miesiącach 2017 i 2018 w mln zł
| Miesiące | 2017 | 2018 | Wzrost w % |
| I | 21913,3 | 18272,7 | -16,6 |
| II | 11607,5 | 13038,9 | 12,3 |
| III | 8876,8 | 11311,9 | 27,4 |
| IV | 14431,8 | 14841,4 | 2,8 |
| V | 11926,5 | 13206,4 | 10,7 |
| VI | 11259,1 | 12978,8 | 15,3 |
| VII | 14556,4 | 13569,8 | -6,8 |
| VIII | 11975,1 | 14283,9 | 19,3 |
Źródło: Ministerstwo Finansów, obliczenia własne
Powyższa tabela wskazuje, że znaczny przyrost wpływów w roku 2017 był częściowo skutkiem zaksięgowania wpływów z grudnia 2016 na styczeń 2017. Stąd wynik stycznia odbiegający od wyników kolejnych miesięcy.
Z kolei rozczarowujące wyniki wpływów VAT 2018 wynikały z faktu, że w styczniu nastąpił ich spadek w stosunku do sztucznie zawyżonych w styczniu 2017 aż o 16,6 %.
Słaby lipiec
Niższe niż rok wcześniej były też wpływy w lipcu. W ubiegłym roku urzędy skarbowe wydłużyły okres zwrotów nadpłaconego VAT-u, co sygnalizowało wielu przedsiębiorców. Dało to budżetowi jednorazowy wzrost wpływów, lecz tendencja ta była na dłuższą metę nie do utrzymania. Wygląda na to, że efekt większej ściągalności VAT się powoli się wyczerpuje. Jeżeli do końca roku zostanie utrzymane dotychczasowe tempo wpływów z podatku, dochody z VAT w całym roku wyniosą około 160 mld zł i będą nieco niższe niż zakładał plan (o około 6 mld zł). Wiele zależeć będzie od wyników grudnia, kiedy to przedsiębiorcy oraz urzędy skarbowe starają się domknąć rozpoczęte operacje.
Mimo wszystko – sukces, ale przyszłość niepewna
160 mld z VAT i tak można by uznać za sukces. Dalszy przyrost będzie jednak trudniejszy do osiągnięcia. Tymczasem w projekcie budżetu na rok 2019 dochody z VAT zostały zaplanowane w wysokości 179,6 mld zł, czyli o 18% wyżej niż zakładane na rok 2018 i ponad 20 % wyżej niż te, które prawdopodobnie zostaną osiągnięte.
Wpływy z VAT są bardzo wrażliwe na spowolnienie gospodarcze, gdy spada dynamika sprzedaży, firmy starają się znaleźć odbiorców za granicą (wówczas stawka podatku = 0), a niektóre mają problemy z płynnością i nie są w stanie płacić zobowiązań. Spowolnienie jest prawdopodobne, zresztą założone także w budżecie. Biorąc to wszystko pod uwagę wydaje się prawdopodobne, że w 2019 roku wpływy z VAT będą wyraźnie niższe od założonych, a tym samym deficyt większy.
