VIII Forum Korporacyjne: Żegnaj, globalizacjo

– Do życia potrzebujemy żywności, wody i powietrza. Firma bez gotówki jest jak człowiek bez tlenu – umiera bardzo szybko – mówił Zbigniew Jakubas, prezes Polskiej Rady Biznesu. Sektor bankowy w Polsce dysponuje dużym potencjałem, a uwzględniając skalę kapitalizacji generuje zyski nieporównywalnie wyższe niż banki w Niemczech, we Francji czy w Wielkiej Brytanii. – Kredyt stał się bardzo drogi po pierwsze dlatego, że stopy procentowe są wysokie, po drugie – ponieważ duże banki komercyjne podniosły marże i prowizje korzystając z psychozy strachu przed kryzysem. W okresie dwóch miesięcy marże z poziomu 1 proc. wzrosły do 2,5 proc., a nawet 5 proc! To jest praktyka nie do zaakceptowania, silnie bowiem uderza w spółki nie zagrożone recesją.

Cena strachu

Według danych NBP na koniec października 2008 r. zadłużenie polskich przedsiębiorstw wynosiło 209 mld zł. Z kwoty tej około 40 mld zł powinno być zrolowane w ciągu trzech, czterech miesięcy. Zdaniem prezesa Polskiej Rady Biznesu, o ile banki odmówią prolongaty zobowiązań, sytuacja wielu firm stanie się dramatyczna. – Restrykcje przyszły ze strony zagranicznych matek naszych banków. U nich wcześniej pojawił się problem deficytu kapitału, stamtąd też pochodzą zalecenia, aby ograniczyć akcję kredytową. Dodatkowo KNF wydał tzw. miękką rekomendację dotyczącą zwiększenia wkładu własnego w kredytach mieszkaniowych. Uważam, że działanie nadzoru bankowego było spóźnione, albo przedwczesne i niepotrzebne. W Polsce udział kredytów trudnych w segmencie hipotek jest niewielki – pięciokrotnie niższy niż na rynku subprime w USA.

Od września 2008 r. wskutek braku kredytowania nastąpiło silne wyhamowywanie inwestycji mieszkaniowych. – Przychody firm deweloperskich spadły o 90 proc., a niektóre z nich odnotowują ujemną sprzedaż, ponieważ wracają do nich mieszkania zaoferowane wcześniej w tzw. systemie odroczonym 10/90. Na tym rynku pojawi się kilkaset tysięcy bezrobotnych.

– Dokąd zmierzają banki ścigając się z podwyżkami oprocentowania lokat? Można trzymać depozyty w skarbcach, tylko kto z nich skorzysta? Żaden przedsiębiorca nie weźmie w czasie recesji kredytów na 8 czy 9 proc. w skali roku. Każdy woli włożyć pieniądze na lokatę, niż stracić na inwestycji. Obawiam się, że przy obecnej skali ryzyka bardzo drogim pieniądzu gospodarka musi ostro wyhamować.

Wiemy, że nic nie wiemy

Dr Krzysztof Rybiński, partner w Ernst&Young zwraca uwagę, że wśród bankierów w Stanach Zjednoczonych ożyło wspomnienie czasów Wielkiej Depresji w 1929 r.. – Powróciło widmo robotników stojących w kolejce przed urzędem pracy. Amerykanom zajrzał w oczy strach. Rząd USA wydał już 12 bilionów dolarów na dokapitalizowanie i gwarancje dla banków. To kwota wyższa niż łączne wydatki na wszystkie dotychczasowe programy rządowe, wliczając w to plan Marshalla, wysłanie człowieka na księżyc, wojnę koreańską, New Deal Roosevelta, wojnę w Iraku i w Wietnamie oraz cały budżet NASA.

Perspektywa makroekonomiczna nie jest zachęcająca. – Można wybrać sobie ulubionego analityka i prognozę wzrostu PKB Polski – od 0,4 do… 4 proc. Tak naprawdę, wiemy, że nic nie wiemy. Nie pamiętam takiej sytuacji, a zajmuję się analizami od 15 lat, żeby w ciągu dwóch miesięcy prognoza rozwoju dla USA została zmieniona o 2 proc. Analitycy Deutsche Banku oczekują, że gospodarka Niemiec skurczy się o 4 proc.!

<...>