UE dopuszcza zakaz wypłaty prowizji doradcom, a nie pośrednikom
Unijna dyrektywa nr 2014/17/UE w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi, zwana dyrektywą hipoteczną, zawiera między innymi wymóg informowania konsumentów o wysokości prowizji otrzymywanej przez pośrednika finansowego od kredytodawcy. Dyrektywa dopuszcza również możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie zakazu wynagradzania przez kredytodawcę. Tyle, że wskazuje ona nie - jak chcieliby niektórzy - na pośredników kredytowych wykonujących usługi pośrednictwa, a na podmioty świadczące usługi doradcze. To zasadne podejście z punktu widzenia ochrony praw konsumentów.
Dyrektywa hipoteczna, którą państwa członkowskie UE mają obowiązek zaimplementować do swoich porządków prawnych do marca 2016 roku, jest aktem prawnym, wpisującym się w tendencję rozszerzania zakresu ochrony konsumenta w różnych sferach działalności, w tym także na rynku usług finansowych. Jedną z przyczyn jej przyjęcia przez Parlament Europejski jest brak dokonywania oceny adekwatności oferowanych produktów do potrzeb klientów. Nowa regulacja unijna, w celu ochrony praw konsumentów, wprowadza rozwiązania, które będę wymuszały na pośrednikach rzetelne informowanie nie tylko o produktach kredytowych, ale i o wysokości prowizji. Ich transpozycja do polskiego ładu prawnego odbędzie się za pośrednictwem dwóch aktów prawnych: ustawy o kredytach oraz ustawy o instytucjach pożyczkowych i pośrednikach kredytowych. Druga z nich ureguluje problematykę związaną z dopuszczeniem tej grupy zawodowej do działalności.
DYREKTYWA HIPOTECZNA CHRONI KONSUMENTÓW
Jako podmiot nadzorowany, pośrednik będzie zobligowany do przedstawienia konsumentowi danych, dotyczących swojej działalności gospodarczej. Oprócz numeru licencji i opisu procedury składania reklamacji – wśród wymaganych informacji, udostępnianych klientowi znalazła się również ta, odnosząca się do wysokości wynagrodzenia. Dyrektywa zobowiązuje pośredników do ustanowienia wewnętrznych procedur, umożliwiających spełnienie wymogu potwierdzającego, że metoda wynagradzania ich personelu nie narusza obowiązku „uczciwego i sprawiedliwego postępowania”. Ponadto zastrzega się, że wynagrodzenie pośrednika nie może być uzależnione od celów sprzedażowych, a wysokość prowizji będzie jawna. Do poinformowania o wysokości prowizji powinno dojść najpóźniej w chwili wręczenia arkusza informacyjnego ESIS (European Standardised Information Sheet) – zindywidualizowanej informacji, która może posłużyć konsumentowi do sprawnego porównania kredytów dostępnych na rynku, oceny ich konsekwencji i podjęcia świadomej decyzji o zawarciu umowy.
W trakcie trwającego procesu legislacyjnego, niektórzy uczestnicy rynku, powołując się artykuł 7 ust. 4 Dyrektywy hipotecznej, formułowali jeszcze dalej idące postulaty, zmierzające do całkowitego zakazania wypłacania prowizji pośrednikom kredytowym przez kredytodawcę – w zamian, jej koszty miałby ponosić kredytobiorca. – Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych, podczas konsultacji społecznych projektu założeń do ustawy, zwróciła jednak uwagę regulatora, że zakres podmiotowy tego przepisu nie obejmuje pośredników, świadczących usługi pośrednictwa, a jedynie tych, którzy zajmują się świadczeniem usług doradztwa – zauważa Mecenas Marcin Czugan, Przewodniczący Komitetu Prawno-Politycznego EUROFINAS, bezpośredniego uczestnika europejskiego procesu legislacyjnego. Dyrektywa wyraźnie różnicuje te dwie czynności, „doradztwem” określając osobistą rekomendację przedstawianą konsumentowi w odniesieniu do co najmniej jednej transakcji, dotyczącej umowy kredytowej i stanowiącej odrębną usługę od udzielenia kredytu.
EUROPA NIE ZAKAZUJE WYPŁATY PROWIZJI
Postulowane między innymi przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wprowadzenie zakazu wynagradzania pośredników przez kredytodawców, w krajach Unii Europejskiej z dojrzałymi rynkami pośrednictwa finansowego, należy do rzadkości. Co więcej, taki zakaz istnieje tylko w Holandii, a jego wdrożenie rozważa się jedynie we Włoszech, a i to w wąskim zakresie, obejmującym wyłącznie model brokerski pośrednictwa. Zdecydowana większość państw członkowskich UE nie stosuje takiego rozwiązania. Wśród nich znajdują się najbardziej dojrzałe rynki usług finansowych, jak Wielka Brytania, Niemcy, Francja i Hiszpania. Rozkład geograficzny, pokazujący jak rozwiązano tę kwestię, ilustruje poniższa mapa.
– Warto kierować się racjonalnymi rozwiązaniami, stosowanymi na dojrzalszych niż polski rynkach zachodnioeuropejskich, na których działalność pośredników finansowych posiada długą tradycję. Tym bardziej, iż wypłata wynagrodzenia pośrednikom bezpośrednio przez dostawców produktów kredytowych jest w pełni zgodna z nową Dyrektywą. Wymogi ostrożnościowe, informacyjne i nadzorcze, przewidziane przez Dyrektywę, w pełni zabezpieczają interesy konsumentów przed ewentualnymi nierzetelnymi praktykami przedsiębiorców – ocenia Mecenas Czugan.
Źródło: KPF
