Temat numeru: System PESEL 2

Sławomir Dolecki

System PESEL ma już ponad 30 lat. Jest najpełniejszą i najrzetelniejszą bazą danych zawierającą informacje o mieszkańcach naszego kraju. Pozwala na szybką identyfikację osoby, ustalenie nie tylko jej pełnej tożsamości, ale także adresu zamieszkania i pewnej części historii związanej z posiadanymi dokumentami czy miejscami zamieszkania.

Dawno osiągnięta przez system pełnoletniość spowodowała, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji postanowiło wprowadzić zmiany i unowocześnić ten rejestr. Jednak jego następca – PESEL 2 – rodził się w strasznych bólach. Przez kilka ostatnich lat.

Założenia projektu rozbudziły wszakże w wielu ekspertach nadzieję na stworzenie pełnego i rzetelnego systemu informacji o obywatelach, z którego będą mogły korzystać nie tylko urzędy centralne i samorządy, ale także – w ściśle określonym zakresie – instytucje i firmy, dla których weryfikacja danych jest podstawą działalności. Najczęściej zresztą konieczność tej weryfikacji nie wynika z chęci osiągnięcia wyższego zysku czy zdystansowania konkurencji, ale z potrzeby zabezpieczenia interesów klientów oraz wyeliminowania oszustw.

Od początku pod górkę

Już sam cel strategiczny realizowanego projektu PESEL2, który mówił o „umożliwieniu korzystania przez internet z usług dostępu do danych zawartych w rejestrach systemu PESEL”, dawał nadzieję, że państwo stworzy rejestr, który nie tylko ułatwi życie urzędnikom, ale pozwoli przedsiębiorcom na dostęp do rzetelnych danych. Projekt obejmował zmiany prawa, rozwiązania organizacyjne i modernizację infrastruktury technicznej. Pewne rozwiązania wynikały również z nowych uwarunkowań, które pojawiły się w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej.

Od samego początku wszystko szło pod górkę. Projekt realizowany w latach 2005-2008, już w roku 2007, ze względu na znaczące opóźnienia, wymagał stworzenia planu naprawczego. Okazało się, że przez pierwsze dwa lata resortowi udało się jedynie wybrać konsultanta. Zdecydowano więc o drastycznym ograniczeniu planów jedynie do modernizacji centralnego elementu rejestru. „Postępy” prac spowodowały, że w ciągu dwóch lat trzykrotnie odbierano ministerstwu część unijnego wsparcia. W grudniu 2006 r. zmniejszono wartość projektu z 200 mln zł do 167 mln zł, w październiku 2007 r. do 126 mln zł, a w grudniu 2007 r. do 31 mln zł.

Przyjęty w planie naprawczym (i zakończony 30 września 2008 r.) zakres prac objął gruntowną modernizację infrastruktury sprzętowej centralnych rejestrów państwowych wraz z uruchomieniem w jej środowisku e-usług. Udało się także uruchomić trzy nowe usługi:

• „Weryfikacja istnienia dowodu osobistego, zawierającego określony zestaw danych w bazie aktualnych dowodów osobistych” – po podaniu określonych informacji zawartych w dowodzie osobistym usługa wyszukuje dokument w Ogólnokrajowej Ewidencji Wydanych i Unieważnionych Dowodów Osobistych. W przypadku gdy podane informacje będą zgodne z zapisami w bazie danych, system zwróci informację o pomyślnej weryfikacji.
• „Weryfikacja danych adresowych osób ewidencjonowanych w rejestrze ...