Temat numeru: Wiedzieć, znaczy zarabiać: Rynek Catalyst dobrze rokuje
Rozmowa z Robertem Kwiatkowskim, zastępcą dyrektora Działu Rozwoju Rynku Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
30 września 2010 r. minął rok od rozpoczęcia działalności rynku obligacji komunalnych Catalyst. Jak może Pan podsumować ten czas?
Rynek Catalyst, pierwszy w Polsce zorganizowany rynek instrumentów dłużnych, funkcjonuje od ponad roku. Są notowane na nim nie tylko obligacje komunalne, ale również obligacje przedsiębiorstw, banków spółdzielczych oraz listy zastawne. Uruchomienie tego rynku uzupełniło dotychczasową ofertę GPW – rynków akcji dla dużych i małych firm, poszerzając jednocześnie krąg odbiorców usług GPW o przedsiębiorstwa funkcjonujące w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jednostki samorządu terytorialnego (tj. gminy, powiaty, województwa itd.) oraz banki spółdzielcze. Warto podkreślić, że Catalyst stanowi doskonałą drogę do rozwoju, pozyskania finansowania i zaistnienia na rynku publicznym zwłaszcza dla samorządów terytorialnych.
Pierwszy okres funkcjonowania rynku wykorzystaliśmy na działania edukacyjne i popularyzujące nowy rynek, jak również zmierzające do budowania środowiska zainteresowanego obligacjami. Zdajemy sobie sprawę, że powodzenie rynku uzależnione jest od zainteresowania emitentów i inwestorów, ale również pośredników – domów maklerskich i doradców, którzy wspierać będą w działaniach umożliwiających przeprowadzenie emisji oraz wprowadzenie obligacji do obrotu giełdowego. Już po pierwszych dwunastu miesiącach ten efekt doświadczamy: wraz ze wzrostem liczby notowanych serii oraz nowymi emitentami pojawiającymi się na rynku systematycznie rośnie liczba zawieranych przez inwestorów transakcji. Ponieważ GPW jest instytucją, która podejmuje wiele inicjatyw umożliwiających docieranie do nowych emitentów i inwestorów, a emisja obligacji jest atrakcyjną formą pozyskania kapitału, rynek ma przed sobą duże perspektywy i szybko nadrabia dystans w stosunku do pozostałych rynków prowadzonych przez warszawską giełdę.
Na ile obligacje komunalne stanowią poszukiwane na rynku papierów wartościowych walory?
Obecnie na rynku Catalyst notowanych jest 27 serii 13 emitentów komunalnych. Catalyst umożliwia notowania obligacji zarówno dużych jednostek samorządu terytorialnego, jak miasto Warszawa, ale i gminy wiejskiej Konopiska. Inwestorzy obecni na rynkach akcji stopniowo przekonują się do obligacji komunalnych jako obarczonych niewielkim ryzykiem inwestycyjnym, a dającym konkretne zyski w postaci oprocentowania. Lokalni mieszkańcy i przedsiębiorcy, którzy są zainteresowani rozwojem i modernizacją swojego miasta czy gminy, mogą również dołączyć do grona inwestorów.
Czy stosowane procedury i operaty wyceny odpowiadają oczekiwaniom rynku?
Zainteresowanie obejmowaniem emisji obligacji komunalnych przez banki uzależnione jest od koniunktury rynkowej. Dostrzegalne to było zwłaszcza na przełomie ostatniego roku. Zmiana sytuacji w bankach i ich nadpłynność sprawiła obniżenie marż proponowanych przez banki, co dla samorządów oznacza niższe koszty emisji. W wielu przetargach uczestnicy rywalizują między sobą, oferując atrakcyjniejsze wyceny i niższe marże. Analizując perspektywy rozwoju rynku Catalyst, przypuszczamy, że w przyszłości oferujący tworzyć będzie konsorcjum, za pomocą którego obligacje komunalne będą proponowane szerokiemu gronu klientów domów maklerskich, tak jak obecnie oferowane są akcje w procesie IPO.
Podstawowe zalety obligacji komunalnych dla pozyskiwania środków finansowych przez JST?
Obligacje w wielu przypadkach są atrakcyjniejszym sposobem sfinansowania niedoboru środków przez JST od kredytu bankowego, jako instrument zdecydowanie bardziej elastyczny: to emitent sam określa warunki spłaty, dostosowując z góry określone terminy wykupu do możliwości budżetu. Ponadto emitent obligacji ma możliwość wydłużenia okresu zapadalności – emitowane są obligacje 5-, 7-, 10-, a nawet kilkunastoletnie. Emisja obligacji nie wymaga stosowania procedur wynikających z ustawy Prawo zamówień publicznych, co sprawia, że emitent nie jest obarczony reżimem czasowym, sztywnymi regułami wyboru najlepszej oferty czy też ścisłym określaniem celów emisyjnych. Wprowadzając obligacje do obrotu giełdowego, samorząd zgadza się na upublicznienie warunków transakcji (objęcia emisji przez bank), jak również opublikowania w formie dokumentu informacji o działalności samorządu. Jednostka samorządu staje się jednym z podmiotów obecnych na rynku publicznym, a to doskonała promocja i wyróżnienie spośród kilku tysięcy polskich samorządów: działającego nowocześnie, korzystającego z innowacyjnych instrumentów finansowych, wykonującego obowiązki informacyjne, a tym samym bardziej wiarygodnego. Wiarygodny partner oraz dostęp do inwestorów poprzez rynek giełdowy to możliwość łatwiejszego pozyskiwania kapitału w przyszłości.
Jak kształtuje się obecnie rozwój rynku Catalyst i jakie są perspektywy jego rozwoju?
Catalyst – platforma obrotu i autoryzacji obligacji korporacyjnych oraz samorządowych – to jeden z najnowszych projektów GPW, który wyszedł naprzeciw potrzebom przedsiębiorstw i jednostek samorządu terytorialnego, umożliwiając korzystanie z różnych źródeł pozyskania kapitału. W pierwszym roku działania Catalyst systematycznie rosła wartość emisji, liczba transakcji, poszerzało się grono emitentów, w tym o banki spółdzielcze, które również zyskały możliwość pozyskania kapitału na publicznym rynku obligacji. Banki spółdzielcze stanowią ważny segment podmiotów obecnych na tym rynku i niewątpliwie przyczyniają się do wzrostu jego znaczenia na polskim rynku giełdowym.
Rynek Catalyst otworzył nowe możliwości finansowania przed przedsiębiorcami oraz jednostkami samorządu terytorialnego. Chociaż z założenia jest to projekt długofalowy, już w pierwszym roku funkcjonowania rynku kilkadziesiąt podmiotów dostrzegło, że wejście na publiczny, transparentny rynek obligacji to nie tylko droga po kapitał, lecz także po większy prestiż i zaufanie inwestorów. Wyrazem tego jest szybko rosnąca ogólna liczba emisji obligacji korporacyjnych oraz samorządowych – po roku funkcjonowania notowane są 73 serie obligacji 37 emitentów o wartości 21,8 mld zł.