Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Rok 2022 na rynku nieruchomości upłynął pod znakiem załamania sprzedaży kredytów hipotecznych i popytu na mieszkania. Co nas czeka w 2023 roku? Czy spadki cen mieszkań będą kontynuowane?
W czerwcu średnie stawki najmu mieszkań były średnio o 3% wyższe niż w maju i o 26% wyższe niż przed rokiem, wynika z raportu Expandera i Rentier.io. Niewielkim pocieszeniem może być to, że znacząco podskoczyła liczba dostępnych ogłoszeń wynajmu – z 18 tys. do 23 tys. Wciąż jednak było ich zdecydowanie mniej niż przed rokiem – 33 tysiące.
Na rynku obrotu nieruchomościami pojawiają się nowe mechanizmy. Do sprawdzonych od lat, jak np. współpraca z biurami pośrednictwa, dochodzą nowe, jak iBuying. Ta formuła, rodem zza oceanu, niedawno pojawiła się nad Wisłą. Wykorzystuje ją kilka firm.
W kwietniu ofertowe ceny mieszkań zatrzymały się w miejscu. To jednocześnie oznacza, że są wciąż o 13% wyższe niż przed rokiem. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika również, że kredyty hipoteczne są obecnie najtańsze w historii.
Kwiecień 2020 był trudnym miesiącem dla wynajmujących. Przedłużający się zakaz najmu na doby zmusił wielu właścicieli mieszkań do poszukiwania ratunku w najmie długoterminowym. To oczywiście przełożyło się na spadek cen.
Ceny w ofertach sprzedaży mieszkań zatrzymały się na poziomie z lutego. Niewielkie spadki zaobserwowaliśmy jedynie w 5 z 16 badanych miast. Wiele wskazuje jednak na to, że ceny transakcyjne będą spadały. Kluczowe dla rynku będzie to, jak wiele osób straci pracę i jak długo taki stan będzie się utrzymywał.
Rynek najmu mieszkań gwałtownie się zmienił. Spadki stawek za najem do niedawna były bardzo rzadkie. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika jednak, że w marcu pojawiły się aż w 7 z 15 badanych miast. Jak na razie były jednak nieznaczne. Rządowy zakaz najmu krótkoterminowego stał się potężnym ciosem dla wynajmujących mieszkania w tym modelu.
W lutym ceny mieszkań w największych polskich miastach biły kolejne rekordy. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w porównaniu do sytuacji sprzed roku ceny ofertowe wzrosły średnio aż o 16%. W najbliższym czasie sytuację na rynku może jednak schłodzić epidemia koronawirusa oraz zapowiedzi nowych regulacji prawnych dotyczących najmu krótkoterminowego.
Rosną nie tylko ceny zakupu mieszkania, ale również najmu. Na szczęście w większości przypadków wzrost kosztu najmu jest niewielki. Od każdej zasady są jednak wyjątki. Dwucyfrowe wzrosty miały miejsce w Lublinie (aż o 22% r/r) i Toruniu (o 13% r/r). Na całym rynku, koszt najmu rośnie jednak wolniej niż ceny mieszkań. Spada więc rentowność nowych inwestycji tego typu. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że jeśli lokal jest zamieszkany przez 12 miesięcy w roku, to rentowność brutto wynosi od 6% w Gdyni do 9% w Sosnowcu.
Obecną sytuację na rynku nieruchomości można podsumować słowem kontynuacja. Mieszkania wciąż drożeją. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że ceny podawane w ogłoszeniach są przeciętnie o 16% wyższe niż przed rokiem i o 5% niż 3 miesiące temu. Kredyty hipoteczne wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem, mimo że banki starają się ograniczać ich dostępność. Pozytywną dla kupujących informacją jest to, że po raz pierwszy od października 2018 r. pojawiła się istotna obniżka marż kredytowych.
W 2019 r. na rynek najmu trafiło mnóstwo nowych mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w ubiegłym roku internecie zamieszczono 282 tys. ogłoszeń o wynajmie, czyli aż o 58% więcej niż w 2018 r. Koszty najmu w IV kw. 2019 r. były o 5% wyższe niż przed rokiem. Ponieważ ceny lokali wzrosły mocniej, to rentowność inwestycji w mieszkanie na wynajem nieco spadła, ale wciąż jest bardzo atrakcyjna – średnio jest to niecałe 7% brutto rocznie.
Lawinowo rośnie liczba ogłoszeń sprzedaży mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że liczba ogłoszeń opublikowanych w internecie w IV kwartale była aż o 28% wyższa niż w III kw. Może to świadczyć o tym, że rosnące ceny mieszkań przyciągają coraz więcej spekulantów, którzy próbują na tym zarabiać. Banki natomiast cieszą się z wciąż rosnącego zainteresowania kredytami hipotecznymi.
Koszty najmu wciąż rosną, ale zdecydowanie wolniej niż ceny mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że najem zdrożał średnio o 6% r/r, podczas gdy ceny mieszkań aż o 13%. To oznacza, że szukając mieszkania z myślą o wynajmie, coraz trudniej znaleźć takie, które przyniesie stopę zwrotu wyższą niż 8% brutto. Jednak ci, którzy już takie mieszkanie kupili, zarabiają na nim coraz więcej. Natomiast z punktu widzenia lokatora, w wielu miastach najem jest bardzo drogi. Wśród 15 badanych przez nas miast, koszt najmu 40-metrowego mieszkania jest średnio o 200 zł wyższy niż rata kredytu na zakup analogicznego mieszkania.
Koniec roku na rynku nieruchomości można podsumować jednym słowem – wzrosty. Rośnie liczba mieszkań oddanych do użytkowania i ich ceny. Zaciągamy też coraz więcej kredytów hipotecznych i zadłużamy się na coraz wyższe kwoty. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika też, że coraz bardziej drożeją kredyty hipoteczne.
Mamy niewiele dobrych informacji dla osób, które planują w najbliższym czasie kupić mieszkanie. Z Raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w październiku ofertowe ceny lokali wciąż rosły. W Warszawie niewiele już brakuje do przekroczenia 10 000 zł za m2. Jak na razie nic nie wskazuje na to, że boom na rynku miałby się skończyć. NBP prognozuje, że w kolejnych latach wciąż dość szybko mają rosnąć pensje, a bezrobocie i stopy procentowe mają pozostać na niskim poziomie. Część banków obawia się jednak nadchodzącego spowolnienia gospodarczego. Podnoszą więc marże kredytowe dla osób posiadających niski (poniżej 20%) wkład własny.
Drożeją kredyty hipoteczne. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że średnia marża dla kredytów z 10% wkładem własnym wynosi już 2,46%. To najwyższy poziom od 2010 r. Wciąż drożeją również mieszkania, szczególnie te duże, których średnia cena jest aż o 15% wyższa niż przed rokiem. Popyt na takie lokale może nadal rosnąć, jeśli frankowiczom uda się uwolnić z pułapki wysokiego zadłużenia.
Na rynku najmu mieszkań rozpoczął się najgorętszy okres, związany ze zbliżającym się początkiem nowego roku akademickiego. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w tym roku średni koszt najmu jest o 9% wyższy niż przed rokiem. Największe zmiany odnotowaliśmy w Szczecinie (+18%), Łodzi (+14%) i Gdyni (+11%). Ceny mieszkań też rosną, ale rata kredytu w większości miast wciąż jest zdecydowanie niższa niż stawki najmu.
Po wakacyjnym spowolnieniu ofertowe ceny mieszkań znów rosną. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w porównaniu do maja 2019 r. średnio są one wyższe o 2%. W odniesieniu do poziomu sprzed roku wzrosły natomiast o 13%. Warto też dodać, że jeśli zapowiadane przez PIS duże podwyżki płacy minimalnej zostaną wprowadzone, to w kolejnych latach ceny mieszkań nadal mogą dość szybko rosnąć. Ostrzegamy jednak, że boom nie będzie trwał wiecznie.
Sierpień to ostatni moment, aby spokojnie poszukać mieszkania do najęcia. Od września popyt znacząco wzroście i w górę mogą też pójść koszty najmu. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że już teraz są one na tyle wysokie, że średnio zapewniają właścicielom rentowność na poziomie 7,3% brutto rocznie, ale z pewnymi zastrzeżeniami o których piszemy niżej. We wszystkich analizowanych miastach koszt najmu jest wyższy niż rata kredytu zaciągniętego za zakup podobnego mieszkania.
Inwestycje w mieszkania najkorzystniejsze są w mniejszych miejscowościach, wynika z analizy portalu Rentier.io. Przykładowo w Piekarach Śląskich można liczyć na ponad 12 proc. zysk z inwestycji. W największych miastach stopa zwrotu wynosi ok. 8 proc. Mniejsze miasta charakteryzuje jednak większe ryzyko inwestycyjne związane z mniejszą stabilnością makroekonomiczną.
W ostatnich miesiącach ceny mieszkań prawie się nie zmieniły. Jeśli jednak spojrzymy na stawki w porównaniu do poziomu sprzed roku, to są one średnio o 15% wyższe. Według raportu Expandera i Rentier.io najbardziej zdrożały
lokale w Sosnowcu (21%) i Toruniu (20%). Najmniejsze wzrosty miały miejsce w Łodzi (9%) i Gdyni (9%). Jeśli chodzi o kredyt hipoteczne, to wciąż cieszą się one bardzo dużym zainteresowaniem, mimo że banki stopniowo podwyższają oprocentowanie i ograniczają dostępność tego rodzaju finansowania.
Między kwietniem 2015 r. a kwietniem 2017 r. rekordowo łatwo można było stać się posiadaczem mieszkania. Wskaźnik dostępności mieszkań Expandera i Rentier.io wskazuje, że w tym czasie rata kredytu zaciąganego na zakup lokalu o powierzchni 40 m2 pochłaniała 28% średniej pensji netto. Obecnie jest to ok. 31%.
Koszty najmu mieszkań rosną. Największe wzrosty dotyczą małych mieszkań, w przypadku których koszt wzrósł o 7% w porównaniu do poziomu sprzed roku. Małe lokale przynoszą też najwyższe zyski ich właścicielom.
Ceny ofertowe mieszkań w Polsce zatrzymały się w miejscu, wynika z raportu Expandera i Rentier.io. Jeśli chodzi o kredyty hipoteczne, to banki zaostrzyły kryteria ich przyznawania. Wzrosło też ich oprocentowanie. Nie można jednak wykluczyć, że ostatnie podwyżki zostały wprowadzone przejściowo, po to aby jesienią pokazać obniżki. Polacy kochają bowiem przeceny.
Za najem mieszkania o powierzchni 40 m2 najwięcej trzeba zapłacić w Warszawie (2 190 zł) i w Gdańsku (1 891 zł). Najtaniej jest natomiast w Toruniu (1 062 zł) i Sosnowcu (1 158 zł). To czy najmem jest drogi, czy tani, lepiej jest jednak oceniać, porównując jego koszt z ratą kredytu, jaką trzeba zapłacić, kupując podobne mieszkanie.
Sprzedający mieszkania mają coraz większe oczekiwania cenowe. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w ciągu zaledwie trzech miesięcy ceny ofertowe w 16 badanych miastach wzrosły średnio o 5%. Najbardziej podrożały w Radomiu (o 10%) i Katowicach (o 9%). W przypadku porównania do poziomu sprzed roku, we wszystkich miastach obserwujemy dwucyfrowe wzrosty. Niestety jednocześnie banki zaczęły też podnosić koszty kredytów hipotecznych.
Sosnowiec, Częstochowa i Łódź, to miasta, w których najbardziej opłaca się inwestować w mieszkania na wynajem.