Strefa VIP: Ojczyzna i banki jako dojne krowy

Przemysław Wiśniewski

Moralność dziejów

Pisząc o tak wielkich sprawach, jak moralność, uczciwość, służba Polsce, koniecznie trzeba, wędrowcze po Ulicy Bankowej, sięgnąć do Wielkiego Szekspira, który wierzył w moralność dziejów i moralny sens ludzkiego losu. W losie ludzkim widział wyraźnie jego wyższą, nadrzędną celowość, podczas gdy historia nie posiadała celu, a jedynie zawikłany układ przyczyn. On pierwszy zaszczepił w literaturze, a poprzez nią także w świadomości społecznej, niewzruszone przekonanie o moralnej równowadze, a więc o porządku dziejów. To wiara, że zawsze zwycięży moralność. Ci wszyscy bohaterowie cudownych pomnożeń zysków winni przeczytać i poznać na pamięć szekspirowskiego Ryszarda III, który występuje przeciwko ładowi społecznemu, przeciwstawiając mu własną nienasyconą pychę i pogardę:

„Sumienie! Tego słowa używają jedynie tchórze!
To słowo zmyślili Ci, którzy pragną siać postrach wśród silnych!
Naszym sumieniem – nasze silne ramię! A naszym prawem – podniesiony miecz!”

Tym razem to nie grynderzy, od których można wymagać tylko tyle, ile jest warte ich sumienie, ale esencja sumienia Narodu, Państwa i Demokracji. Chodzi o posłów i senatorów Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Będzie więc to opowieść o chciwości i po wielekroć chciwości. O prywacie, partyjnym interesie i gwizdaniu sobie na etykę, moralność i uczciwość. A działo się u początków II Rzeczypospolitej – wyśnionej, wyśpiewanej, wymodlonej. Miała być już na zawsze sprawiedliwa, troskliwa, silna i bogata. Miała być pracowita swoim ludem i moralna swymi elitami.

II Rzeczpospolita rozpoczęła swój niepodległy byt 11 listopada 1918 r. jako świeżo scalony zrujnowany wojną kraj. Wycięto 2,5 mln ha lasów, zniszczono 1,8 mln budynków, 2399 mostów o łącznej długości stu kilometrów, 574 dworców kolejowych, wyrżnięto lub uprowadzono 4,29 mln sztuk bydła, koni i owiec, a także 1,949 mln wozów i maszyn rolniczych. Zniszczonych zostało 1,884 mln budynków mieszkalnych, 2000 urzędów pocztowych, a wartość zniszczeń w polskim przemyśle wyniosła 1,8 mld złotych. Poziom produkcji przemysłowej z 1919 r. wyniósł w Polsce ok. 30 proc. stanu sprzed 1914 r. w tych samych granicach. Przemysł dawnego Królestwa Polskiego zatrudniał w 1919 r. ledwie 14 proc. robotników pracujących tu w 1913 r. Od końca 1918 do końca 1919 r. odnotowano w akcji odbudowy udane na ogół próby uruchomienia przemysłu i transportu. Odbudowywano, a raczej budowano polską bankowość. Trzeba było tworzyć instytucje, które pozyskiwałyby kapitał na inwestycje państwowe.

„Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś ma [wszystkiego] w nadmiarze, to życie jego nie zależy od jego mienia” (Łk 12,15).

Okazało się wkrótce, że banki państwowe winny także finansować bardziej czy mniej udane pomysły panów posłów i senatorów. Dość szybko stały się dojnymi krowami dla wszelkich partii i ugrupowań politycznych. „Pomoc państwa dla bankowości” to niezaszczytne dzieje i ...