Spółdzielnie na rynkach kapitałowych:Spółdzielnie na akcjach

Fiński OKO Bank jest spółką akcyjną, której pierwotnym właścicielem była wyłącznie grupa spółdzielcza. W 1995 r. podjęto decyzję o dokapitalizowaniu banku przez emisję akcji przeznaczonych na helsińską giełdę. Akcje mogły nabywać wszystkie podmioty, w tym również dotychczasowi akcjonariusze – banki spółdzielcze. Akcje spółdzielców (serii K) różniły się jednakże od akcji nowej emisji (serii A). Podstawowe odmienności są następujące:

• każda akcja serii K daje prawo do pięciu głosów na walnym zgromadzeniu, akcja serii A przedstawia prawo do jednego głosu (przy tym samym nominale);
• akcja serii A daje prawo do dywidendy wyższej o 1 proc. niż akcja serii K;
• akcje serii K mogą być zamieniane na akcje serii A według parytetu 1:1; zamiana w drugą stronę nie jest możliwa;
• w obrocie publicznym pozostają wyłącznie akcje serii A; akcje serii K są niezbywalne.

Kapitał z giełdy

Akcje dzielą się więc na publiczne spółdzielcze, a ponieważ akcji spółdzielczych ubywa – OKO Bank jest w coraz większym stopniu bankiem publicznym. Tak jak w momencie emisji serii A, kapitał banku składał się w ¾ z akcji spółdzielczych i w ¼ z akcji publicznych, tak obecnie akcji spółdzielczych jest już tylko 25 proc., dając jednak ich właścicielom ponad 60 proc. głosów na walnym zgromadzeniu. Banki spółdzielcze mogą kupować akcje publiczne na wolnym rynku – i często korzystają z tego prawa, choć udział pojedynczego banku spółdzielczego w akcjach serii A nie przekracza 1 proc.

Sprawowanie nadzoru właścicielskiego nad bankiem krajowym jest realizowane na dwa sposoby: bezpośrednio przez akcje serii A, za pośrednictwem centrali spółdzielczej, przez akcje serii K.

W miarę jak banki spółdzielcze dokonują konwersji posiadanych akcji, rośnie ryzyko wrogiego przejęcia banku krajowego przez grupę inwestorów niespółdzielczych. Jednakże jest to wybór samych spółdzielców – czy chcą zamienić kontrolę na dywidendę. Fiń...