Skąd Polska może importować węgiel po rezygnacji z rosyjskich dostaw?
Unia Europejska w ciągu trzech dekad (1990-2020) zmniejszyła zużycie węgla kamiennego i brunatnego z 1200 mln ton do 427 mln ton.
Węgiel brunatny jest produkowany przede wszystkim w Niemczech, Polsce i Czechach. W odróżnieniu od węgla kamiennego nie jest przedmiotem handlu międzynarodowego.
W roku 2020 największym importerem węgla kamiennego w Unii Europejskiej były Niemcy. Do kraju tego sprowadzono łącznie 31,2 mln ton węgla, z czego 14,3 mln ton z Rosji.
Drugim największym importerem jest Polska, która w 2020 roku kupiła za granicą 13,2 mln ton węgla kamiennego – 9,5 mln ton z Rosji.
Na trzecim miejscu jest Francja. Jej całkowity import węgla kamiennego wyniósł 9,6 mln ton, z czego 2,4 mln ton z Rosji. Węgiel importują też Włochy, Holandia, Hiszpania, Czechy, Austria, Słowacja i Finlandia.
Rosyjski węgiel można zastąpić
Węgiel jest wykorzystywany zarówno do celów energetycznych, jak i w przemyśle hutniczym. Import węgla kamiennego do UE z Rosji wzrósł z 8 mln ton (7% całkowitego importu UE) w 1990 r. do 43 mln t (54 % całkowitego importu UE) w 2020 roku.
Rosyjski węgiel metalurgiczny stanowi od 20% do 30% importu węgla do UE, podczas gdy udział Rosji w imporcie węgla energetycznego do UE wynosi prawie 70%.
Konieczne będzie złagodzenie niektórych przepisów środowiskowych, aby umożliwić wykorzystanie łatwiej dostępnych rodzajów węgla
Rosyjski węgiel można zastąpić, ponieważ światowe rynki węgla są dobrze zaopatrzone i elastyczne. Producenci bez większego problemu zmieniają odbiorców.
Na przykład eksport węgla z Australii w ciągu ostatniego półtora roku został przekierowany do Indii po tym, jak Chiny wprowadziły zakaz importu węgla australijskiego.
Węgiel nawet z USA
Duże możliwości zwiększenia eksportu ma Republika Południowej Afryki, której górnictwo węgla przeżywało w ostatnich latach kłopoty ze względu na zawirowania polityczne oraz kwestie bezpieczeństwa. W roku 2022 spodziewany jest wzrost eksportu węgla o ponad 10 mln ton, czyli 17%.
Port morski w Południowej Afryce Richards Bay Coal Terminal jest jednym z największych na świecie portów węglowych. Dzięki jego położeniu można z niego wysyłać węgiel kamienny zarówno na rynek azjatycki, jak i europejski.
Całkowite wstrzymanie importu rosyjskiego węgla nie spowoduje dramatycznych zakłóceń w dostawach
Amerykańska Agencja Informacji Energetycznej (EIA) spodziewa się, że produkcja węgla w USA wzrośnie o ponad 25 mln ton (4%), podczas gdy krajowe zużycie spadnie o 7 mln ton. EIA oczekuje, że powstałe nadwyżki będą eksportowane, a także zwiększą zapasy węgla w elektrowniach.
Zastąpienie rosyjskiego importu węgla będzie wymagało szybkiego wdrożenia nowych łańcuchów dostaw, aby dostarczyć właściwy rodzaj węgla tam, gdzie jest potrzebny. Większość europejskich użytkowników węgla już zaopatruje się u różnych dostawców.
Konieczne jednak będzie złagodzenie niektórych przepisów środowiskowych, aby umożliwić wykorzystanie łatwiej dostępnych rodzajów węgla. Wydaje się jednak, że całkowite wstrzymanie importu rosyjskiego węgla nie spowoduje dramatycznych zakłóceń w dostawach.
