Senat za ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych
Senat, 12 marca 2010 r., poparł ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczej. Przewiduje ona, że samorządy, zakłady komunalne, fundacje będą mogły informować biura informacji gospodarczej o zaległych zobowiązaniach finansowych.
Wyższa izba parlamentu wprowadziła przy tym 22 poprawki – niemal wszystkie mają charakter redakcyjny i doprecyzowujący. Jedyną merytoryczną zmianą jest poprawka dotycząca składu organów biur informacji gospodarczej – nie będą mogły do niej wchodzić osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub skarbowe.
Przypomnijmy, że celem uchwalonej w lutym br. przez Sejm Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych jest usprawnienie systemu wymiany informacji gospodarczych, poprawa warunków funkcjonowania biur informacji gospodarczej (BIG), a także zapewnienie lepszej ochrony wierzycieli. Zastępuje ona dotychczas obowiązującą ustawę z 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych, która stworzyła podstawy prawne dla funkcjonowania systemu obiegu takich danych, jak wiadomości o uczestnikach życia gospodarczego (zarówno przedsiębiorcach, jak i konsumentach), którzy nie wywiązują się ze swoich zobowiązań oraz o posłużeniu się podrobionym lub cudzym dokumentem.
Wymiana danych o nierzetelnych dłużnikach odbywa się za pośrednictwem BIG-ów. W świetle obowiązujących przepisów gromadzą one wiadomości przekazane im tylko przez przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych. Natomiast przedsiębiorca może je przekazywać, jeżeli zawarł z biurem stosowną umowę. Jednak problemy zgłaszane przez biura informacji gospodarczej i przedsiębiorców, a także wyniki przeprowadzonych przez Ministerstwo Gospodarki badań i ankiet sygnalizowały, że obowiązujące przepisy nie spełniają swojej roli. Z zatorami finansowymi borykają się przecież także m.in. jednostki samorządu terytorialnego, zakłady komunalne, fundacje oraz stowarzyszenia.
Dlatego też nowa ustawa wprowadza istotne zmiany w stosunku do obowiązującego stanu prawnego. Po pierwsze – dzięki wprowadzeniu definicji wierzyciela oraz dłużnika – otwiera katalog podmiotów uprawnionych do przekazywania informacji gospodarczych, a także uzyskiwania wiedzy na temat wierzytelności. W świetle przyjętych rozwiązań wierzycielem, który jest uprawniony do przekazywania informacji gospodarczych do BIG-ów może być osoba fizyczna, także nieprowadząca działalności gospodarczej, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej oraz – w przypadku zobowiązań alimentacyjnych – organ właściwy wierzyciela.
Natomiast dłużnikiem jest tzw. dłużnik niebędący konsumentem czyli taki, którego zobowiązanie powstało w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej lub stosunku prawnego oraz dłużnik będący konsumentem czyli taki, który jako osoba fizyczna dokonuje czynności prawnej, a także dłużnik alimentacyjny.
Dzięki tym rozwiązaniom sytuacja gmin może się poprawić. Otrzymają one informację o dłużnikach niespłacających komunalnych czynszów czy nieuiszczających opłat za wywóz śmieci.
Rozszerzono także katalog tytułów prawnych, które upoważniają do przekazywania informacji gospodarczych. Dotychczas była to wyłącznie umowa o kredyt konsumencki lub umowa o przewóz osób w regularnej komunikacji publicznej. W wyniku przyjętych rozwiązań będą to dodatkowo m.in. umowy o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej.
Dane do BIG-ów będą mogli przekazywać również tzw. wierzyciele wtórni, którzy nabyli wierzytelności np. od banku. Ma to podnieść wiarygodność całego systemu informacji gospodarczej. Do tej pory w momencie zbycia wierzytelności przez bank informacja o niespłaconych zobowiązaniach znikała z rynku.
Wierzyciel będzie mógł przekazać do biura informacji gospodarczej dane dłużnika tylko wówczas, gdy minimalna kwota wymagalnego zobowiązania wynosi 200 zł w przypadku konsumentów, a 500 zł w przypadku dłużnika niebędącego konsumentem, ponadto zobowiązanie te muszą być wymagalne od co najmniej 60 dni.
Dłużnik poprzez rejestr zapytań ma gwarancję dostępu do danych: kto, kiedy i jakie informacje otrzymał na jego temat. Ma także prawo do ich poprawiania oraz gwarancję, że jego dane będą aktualizowane i usunięte na zasadach określonych w ustawie.
Nowe przepisy – dzięki odpowiednim zmianom wprowadzonym w ustawie Prawo bankowe – usprawnią też współpracę między BIG-ami a Biurem Informacji Kredytowej (BIK), a także poprawią ochronę wierzycieli. Udostępnianie danych bankowych (np. dotyczących historii kredytowej konkretnego konsumenta) przez BIK będzie możliwe wyłącznie na podstawie upoważnienia osoby, której dotyczą. Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wprowadza zmiany m.in. w takich ustawach, jak Prawo Telekomunikacyjne oraz o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Warto także wiedzieć, że dopuszcza ona wymianę danych pomiędzy biurami informacji gospodarczej a podobnymi instytucjami działającymi w krajach Unii Europejskiej.
Dodajmy jeszcze, że wobec wniesienia przez Senat poprawek, ustawa ponownie wróci do Sejmu. Nowe przepisy mają wejść w życie 30 dni od ich ogłoszenia.
