Rynek finansowy: Repozytorium transakcji na instrumentach pochodnych

Dźwignia finansowa, niejednokrotnie wysoka, jaką charakteryzują się instrumenty pochodne, pozwala na zawieranie transakcji dotyczących dużych ilości aktywów. W efekcie, dysponując stosunkowo niewielką kwotą, można wywierać znaczący wpływ na rynek. Może to wywoływać nieuzasadnione duże ruchy cen aktywów – surowców, płodów rolnych, walut, cen papierów wartościowych, sprzyja również manipulacjom rynkowym. W szczególności nietransparentne są transakcje zawierane poza obrotem regulowanym, na rynku OTC (Over-the-Counter). Destabilizuje to rynki finansowe i gospodarkę, może być źródłem kryzysów

Aby zapewnić stabilność na światowych rynkach finansowych i towarowych, podejmowane są działania regulacyjne, zarówno na szczeblach organizacji międzynarodowych, jak i przez regulatorów krajowych. W Unii Europejskiej funkcjonuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (EMIR – European Market Infrastructure Regulation). Do implementacji tego rozporządzenia są zobowiązane wszystkie kraje członkowskie.

W rozporządzeniu wyodrębniono dwie kategorie kontrahentów:

• Finansowych, do których należą banki, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, firmy inwestycyjne, zarządzający funduszami inwestycyjnymi UCITS oraz alternatywnymi, instytucje pracowniczych programów emerytalnych.
• Niefinansowych, do których należą wszystkie przedsiębiorstwa będące stronami kontraktów pochodnych zawartych poza rynkiem regulowanym, nienależące do kategorii kontrahentów finansowych. W ramach tej grupy kontrahentów wyodrębniono kontrahentów niefinansowych plus (kontrahenci NFC+), do których kwalifikują się podmioty, których średnia pozycja w transakcjach lub kontraktach pochodnych w ciągu 30 dni roboczych przekracza odpowiedni próg.

Strony zawierające transakcje na kontraktach pochodnych będą zobowiązane do:

• Centralnego rozliczania poprzez centralną izbę rozliczeniową CCP niektórych typów kontraktów pochodnych, zawieranych poza rynkiem regulowanym, czyli w obrocie OTC (Over the Counter).

• Ograniczania ryzyka kontraktów pochodnych nierozliczanych centralnie przez CCP. W przypadku nierozliczanych przez CCP kontraktów pochodnych w obrocie OTC, kontrahenci mają obowiązek przestrzegać określonych procedur i uzgodnień zapewniających monitorowanie i zarządzanie ryzykiem operacyjnym oraz kredytowym. Ponadto, w przypadku wszystkich kontrahentów o bardzo dużych pozycjach w kontraktach pochodnych, kontrakty nierozliczane przez CCP będą również podlegały wymogom w zakresie posiadania procedur zarządzania ryzykiem zapewniających wymianę zabezpieczeń. Każdy kontrahent finansowy oraz niefinansowy o dużym zaangażowaniu w kontrakty pochodne, niespełniające wymaganych kryteriów bezpieczeństwa, winien stosować odpowiednią, własną procedurę zarządzania ryzykiem wynikającym z kontraktów OTC, obejmującą wnoszenie odpowiednich zabezpieczeń.
• Przekazywania do podmiotów pełnią...