Rynek finansowy: Nadzór musi być!

Konrad Machowski

Przypomnijmy. Przeciwko znowelizowanej w 2012 r. ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo- -kredytowych do Trybunału wpłynęły aż cztery wnioski. 27 lipca 2012 r. grupa posłów zaskarżyła aż 73 przepisy ustawy o SKOK. Kolejny wniosek poselski, złożony 23 lipca 2013 r., obejmował z kolei 26 punktów. Oddzielne wnioski wnieśli także senatorowie – złożony przez nich 15 lipca 2013 r. dokument obejmował również 26 zarzutów wobec poszczególnych zapisów ustawy. Wątpliwości co do konstytucyjności przepisów regulujących funkcjonowanie SKOK miał również Prezydent RP – jego przedłożenie obejmowało trzy przepisy ustawy. Jak ustalił w toku postępowania Trybunał, oba wnioski poselskie i senatorski obarczone były istotnymi wadami, takimi jak choćby polemizowanie z ratio legis zmian w ustawie o SKOK, formułowanie postulatów de lege ferenda, podkreślanie zarzutu niespójności horyzontalnych między aktami o tej samej mocy prawnej czy posługiwanie się argumentami o charakterze pozaprawnym. Ostatecznie TK rozpatrzył jedynie 10 spośród kwestionowanych przez wnioskodawców przepisów.

Ochrona depozytów suprema lex

Podczas rozprawy, trwającej przez trzy dni – od 29 do 31 lipca br. – jedno z podstawowych zagadnień analizowanych przez sędziów trybunału stanowił poziom dopuszczalnego oddziaływania instytucji nadzorczych na niezależne podmioty, jakimi są kasy funkcjonujące na podstawie konstytucyjnego prawa obywateli do zrzeszania się. W wydanym 31 lipca werdykcie TK zakwestionował konstytucyjność tylko jednego z analizowanych przepisów – art. 60 ustawy o SKOK, i to wyłącznie z uwagi na nieograniczenie środków nadzorczych przysługujących KNF wobec małych SKOK-ów o znaczeniu lokalnym. Nie oznacza to bynajmniej zanegowania samej istoty przepisu, zgodnie z którym kasy poddano nadzorowi państwowemu, wręcz przeciwnie. – Ratio legis zaskarżonego art. 60 ustawy o SKOK odwołuje się zarówno do potrzeby ochrony interesu publicznego, jakim jest zachowanie stabilności instytucji kredytowo- depozytowych, którym zostały powierzone środki pieniężne o znacznej wartości przez liczną grupę osób – członków kas, jak również konieczność ochrony interesów indywidualnych konsumentów, którzy skorzystali z usług kas – na te dwie przesłanki odnośnie objęcia SKOK nadzorem KNF wskazał w ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia sprawozdawca, Leon Kieres.

W opinii Trybunału Konstytucyjnego wprowadzenie zarówno regulacji ostrożnościowych, jak i zintegrowanego nadzoru nad sektorem SKOK nie tylko należało do kompetencji organów państwa, ale było wręcz ich obowiązkiem. – Nadzór państwowy jest typowym środkiem prawnym, za pomocą którego organy państwa realizują swą publicznoprawną odpowiedzialność za należyte i zgodne z prawem funkcjonowanie pewnych obszarów życia zbiorowego – ocenił TK, zwracając zarazem uwagę na – złożony charakter relacji ...