Rynek Finansowy: Loża komentatorów – marzec 2019

Marcin Czaplicki
ekonomista PKO Banku Polskiego

Euro nie jest projektem zakończonym, do czego potrzeba nie tylko ujednolicenia polityki pieniężnej, ale także fiskalnej. Fakt, że proces integracji nie został zakończony oraz zbyt duża różnorodność członków strefy euro (np. Niemcy vs Grecja) oznaczają, że jej dużym sukcesem jest samo przetrwanie ostatnich 20 lat, przy utrzymaniu silnego poparcia wśród mieszkańców.
Główną porażką strefy jest to, że nie doceniono szybkości, z jaką szanse generowane przez wspólną walutę mogą przekształcić się w zagrożenia, jeżeli podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, rządy) pójdą na tzw. łatwiznę i zaprzestaną reformowania swoich gospodarek. Spadek kosztów transakcyjnych i ryzyka walutowego, a także niższe stopy procentowe, zamiast stanowić podstawę do bezbolesnej redukcji zadłużenia i poprawy konkurencyjności, doprowadziły do z pozoru łatwiejszego życia na kredyt oraz zalewu nieefektywnych inwestycji i wydatków, co kończyło się kolejnymi kryzysami. Rozwiązanie tego problemu to klucz do przetrwania, ale też świetności strefy euro, która wchodzi w kolejny okres spowolnienia wzrostu. Na lepsze czasy jeszcze poczekamy, tym krócej, im szybciej nastąpi unifikacja regulacji finansowych oraz częściowa (większa od obecnej) centralizacja polityki fiskalnej przy jednoczesnym poluzowaniu podejścia do krajowych limitów fiskalnych w okresach kryzysowych. Kluczowe są przy tym (jak powtarza Mario Draghi) lokalne reformy strukturalne (m.in. uelastycznienie rynku pracy, wzrost udziału wydatków podnoszących konkurencyjność (B+R), kosztem rozbuchanych wydatków socjalnych).

Andrzej Reterski
wiceprezes zarządu Avilo Sp. z o.o.

Po 20 latach od ustanowienia wspólnej waluty europejskiej wielu ekspertów stara się dokonać jakiegoś podsumowania. Nie jest to łatwe, gdyż euro w opinii różnych ugrupowań jest oceniane w bardzo różny sposób. Dla wielu polityków stało się świetnym orężem w rywalizacji przedwyborczej, bez względu na to czy zdecydowali się je popierać, czy też zwalczać. Starając się zachować obiektywne stanowisko (nie jesteśmy przecież politykami), można śmiało stwierdzić, że euro w pewnym sensie odniosło sukces. Jest uznane za drugą najważniejszą walutę na rynkach kapitałowych obok dolara amerykańskiego. Jest również walutą stabilną. Wprowadzenie euro przyczyniło się znacznie do integracji państw Unii Europejskiej. Jednocześnie dla wielu z nich okazało się również czynnikiem ograniczającym ich suwerenność gospodarczą. Powstał bowiem system naczyń połączonych, w którym znaleźli się mali i wielcy. W obliczu kryzysu mali, chcąc korzystać z pomocy wielkich, musieli zgodzić się na pewne ograniczenia w samodzielnym decydowaniu o polityce finansowej w swoich krajach. Z punktu widzenia czysto ekonomicznego, też trudno o jednoznaczną pochwałę euro. Najprostszym przykładem jest miniony kryzys gospodarczy. Liczni eksperci uznali, że w części krajów Europy istotnym czynnikiem odpowiedzialnym za załamanie gospodarcze było właśnie wprowadzenie wspólnej waluty. Osłabiła ona bowiem ich konkurencyjność na rynku europejskim i innych rynkach, podnosząc koszty produkcji oraz usług. Można jednak śmiało założyć, że euro przetrwa ...