Rynek Finansowy. Loża komentatorów – listopad 2019

Marcin Jaszczuk
wiceprezes zarządu
Alior Banku SA

Dyrektywa PSD2 i otwarta bankowość to terminy, które przez ostatnie lata cała branża finansowa odmieniała przez wszystkie przypadki. Nic w tym dziwnego – nowe przepisy po pierwsze dotyczyły wszystkich krajów europejskich, po drugie – wprowadzały zmiany, które obejmowały wiele aspektów działania systemów bankowych.

Czy otwarta bankowość, której pojawienie się jest jednym z efektów nowego prawa, będzie wpływać na modele biznesowe banków? Krótkoterminowo nie, ponieważ nowe zasady były znane od kilku lat i zmiany, które powodowały zostały już uwzględnione w działalności banków. Jeśli jednak przyjrzymy się zmianom na rynkach, które wprowadziły wymagania prawne wcześniej – takim jak Wielka Brytania, możemy dostrzec wysoką dynamikę rozwiązań, opartych na mechanizmach otwartej bankowości.

Już w roku 2017 wskazywaliśmy dyrektywę PSD2 jako jeden z istotnych elementów, który wpłynie na realizację strategii Alior Banku do 2020 r. Od tego czasu działaliśmy z myślą o zbudowaniu nowoczesnej infrastruktury i rozwiązań, które zapewnią naszym klientom jak największe bezpieczeństwo i wygodę. Dzięki takim rozwiązaniom jak wersja produkcyjna API możemy łatwiej i szybciej odpowiadać na ich potrzeby. W czasie niespełna trzech lat, poza wdrożeniem wymaganych przez prawo rozwiązań, stworzyliśmy wokół naszego banku ekosystem startupów technologicznych, które pozwolą nam zaoferować naszym obecnym, jak i przyszłym klientom jeszcze bardziej spersonalizowane produkty i usługi.

Bartłomiej Dajer
New Business Development Director
w Credit Agricole Banku Polska SA

Otwarta bankowość bezsprzecznie wpłynie na modele biznesowe banków. Warto jednak zadać sobie przy okazji pytanie kiedy? Spodziewaliśmy się rewolucji i eksplozji nowych rozwiązań, korzystających z możliwości, jakie otwarta bankowość daje, a jednak nic takiego się nie wydarzyło. Przynajmniej na razie. W Wielkiej Brytanii UK, gdzie otwarta bankowość pojawiła się już kilka lat temu, dopiero po ponad roku zaczęły powstawać przedsięwzięcia, które były w stanie dostarczyć wartości dla klientów i jednocześnie obroniły się rynkowo. Dodatkowo często są to usługi i produkty, które na polskim rynku znajdują się już w standardowej ofercie banków. Polskie banki uważnie śledzą wydarzenia na świecie i szybko reagują na pojawiające się możliwości, wprowadzając je do swojego portfela produktów i usług, zanim gracze z innych krajów zaproponują je w Polsce.

Z drugiej strony, nie tylko otwarta bankowość wpływa na zmianę modelu biznesowego banków. Warto zwrócić uwagę, że także coraz bardziej restrykcyjne regulacje powodują, że możliwości generowania zysków z dotychczasowych źródeł są mocno ograniczane. Dlatego banki zmuszone są do szukania nowych źródeł przychodów, także w usługach pozabankowych, coraz częściej oferują je swoim klientom jako w pełni zintegrowane z bankowością mobilną czy internetową. Dotyczy to zarówno klientów detalicznych, jak i biznesowych czy korporacyjnych. Nie spodziewałbym się jednak rewolucji w tym obszarze, a raczej dalszego, dynamicznego rozwoju usług oferowanych przez banki.

Elżbieta Jarmusz
dyrektor Biura Wsparcia Sprzedaży w Kanałach Elektronicznych w Banku Pekao SA

Otwarta bankowość niewątpliwie zmieni obraz usług finansowych, jakie znamy dotychczas. Klienci z doświadczeniem cyfrowym w innych obszarach, w naturalny sposób oczekują tej samej łatwości i dostępności w usługach finansowych. Dla banków oznacza to istotne zmiany w obsłudze, doświadczeniu klienta, a co za tym idzie – modelach biznesowych.

Regulacje PSD2 zmienią układ sił, ponieważ banki będą konkurować nie tylko ze sobą, ale także z innymi podmiotami rynku finansowego, które nie podlegają tym samym regulacjom, a dzięki temu znajdują się w uprzywilejowanej pozycji wobec tradycyjnej bankowości. Fintechy skoncentrowane na tworzeniu pojedynczych i dedykowanych produktów, optymalizując koszty, są w stanie zaproponować klientom swoje usługi taniej niż bank – to podejście zwiększa konkurencję, ale też jest motorem tworzenia nowych rozwiązań biznesowych opartych na różnorodnych partnerstwach. Takie relacje, ale przede wszystkim precyzyjna analityka danych, zaowocują oferowaniem szerszego spektrum usług dopasowanych do potrzeb klienta i kontekstu, w jakim on się znajduje. Otwarta bankowość umożliwia bankom cyfryzację dotychczas papierowych procesów, np. poprzez wykorzystanie danych AIS i PIS w czasie rzeczywistym, a następnie oferowanie usług dodanych w nowych modelach biznesowych.

Banki, jako instytucje zaufania publicznego, są odpowiedzialne za zagwarantowanie klientom bezpieczeństwa świadczonych usług, a dzięki otwartej bankowości mogą stworzyć nowe modele biznesowe, stanowiące dodatkowe źródło przychodu dla banków.

Dr Krzysztof Spirzewski
dyrektor zarządzający Departamentem Bankowości Transakcyjnej, Societe Generale SA

Otwarcie rynku bankowego, którego podstawą w myśl dyrektywy PSD2 jest ułatwiona wymiana danych pomiędzy bankami a tzw. instytucjami trzecimi (TPP – Third Party Provider), wygeneruje poważne zmiany w obszarze informacyjnym. Zarówno firmy zewnętrzne, jak i same banki będą w stanie za pośrednictwem jednej strony internetowej udostępnić klientom informacje na temat ich rachunków prowadzonych przez różne podmioty. Czy możemy mówić o rewolucji?

Uważam, że na rynku polskim nie powinno być dużej presji ze strony fintechów, przynajmniej jeśli chodzi o udostępnianie informacji o rachunkach. Przez pierwszy miesiąc obowiązywania nowych regulacji KNF nie wydał ani jednej zgody na działalność instytucji trzeciej w tym obszarze. Trochę inaczej może wyglądać sytuacja w innych krajach UE, gdzie było większe zapóźnienie technologiczne na rynku płatniczym. Polscy klienci są przyzwyczajeni do korzystania z nowoczesnych rozwiązań w rodzaju płatności internetowych czy kart bezstykowych, a tradycyjne banki udostępniają tego rodzaju instrumenty, więc i zapotrzebowanie na dostawców spoza regulowanej branży finansowej jest mniejsze.

Nie zapominajmy również o tym, że banki są i pozostaną instytucjami zaufania publicznego, które gwarantują najwyższy poziom ochrony przechowywanych środków czy bezpieczeństwo operacji płatniczych. Dlatego podstawowy model świadczenia usług depozytowo-kredytowych najpewniej nie zmieni się znacząco. Możemy natomiast spodziewać się wykorzystania otwartej bankowości w celu tworzenia i oferowania przez banki produktów dodatkowych.

Dariusz Paczewski
dyrektor Biura Informacji Cyfrowej
w Santander Banku Polska SA

Wdrożenie w instytucjach finansowych API, interfejsów programistycznych będących podstawą dwustronnej komunikacji ze światem zewnętrznym, niesie za sobą szereg konsekwencji w przestrzeni technologii, regulacji oraz biznesu i naturalnie wpływa na dotychczasowy model biznesowy działania banku. Kluczowy w powyższym będzie pomysł każdego banku na jego rolę w świecie otwartej bankowości. Możliwości jest kilka i nie ma potrzeby ograniczania się do jednej, ważne żeby bank określił sobie czy: widzi potencjał w wykorzystaniu API jako narzędzia do dystrybucji swoich produktów i usług przez podmioty zewnętrzne; chce być dostawcą ekosystemu, w którym z jednej strony kontroluje punkt styku z użytkownikiem (np. aplikację), ale z drugiej umożliwia podmiotom trzecim udostępnianie na platformie swoich produktów i usług; być może chce stworzyć nowe źródło przychodów z dostarczania infrastruktury pomiotom trzecim.

Istnieją również inne modele, jedne bardziej ewolucyjne, inne – jak np. otwarty, finansowy marketplace – bardziej agresywne, do tej pory może niecieszące się popularnością w środowiskach bankowych.

Warto też pamiętać jeszcze o dwóch istotnych aspektach. Po pierwsze cyberbezpieczeństwo – o ile banki są pod tym względem silnie uregulowane i spełniają wyśrubowane standardy bezpieczeństwa, o tyle mniejszym podmiotom może być trudno zagwarantować podobny poziom zabezpieczeń. Po drugie – wydaje się, że brakuje regulacji podobnych do dyrektywy PSD2, która zobligowała banki do udostępnienia swoich danych podmiotom trzecim, dotyczącej innych obszarów działalności gospodarczej.

Barbara Borgieł-Cury
dyrektor Centrum Bankowości Codziennej
w ING Banku Śląskim SA

Szereg wymogów bezpieczeństwa wynikających z PSD2, m.in. udostępnienie interfejsów API, motywuje banki do ciągłego udoskonalania swoich usług. Od 14 września obowiązuje wymóg współdzielenia danych klientów z podmiotami posiadającymi odpowiednie licencje.

Czy wpływa to na modele biznesowe banków? Oczywiście – otwartość rodzi zarówno zagrożenia, związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, jak i nowe możliwości. Banki chcą wykorzystywać szanse płynące z możliwości Open API poprzez współtworzenie serwisów z tzw. third party providers. Kwestią czasu jest zweryfikowanie działania modelu market place w praktyce. Liczy się zapewnienie najlepszego customer expierience – best in class serwisu bankowości internetowej i mobilnej.

Wdrażane rozwiązania są odpowiedzią na potrzeby klienta tu i teraz, w którym bank zapewnia nie tylko dostęp do podstawowych informacji o koncie i kartach, lecz dostarcza intuicyjne serwisy związane z płatnościami za rachunki, transportem, rabatami dla codziennych zakupów. Wszystko dostępne z poziomu telefonu. To nie cena danej usługi stanowi o jej przewadze, ale wartość dodana dla klienta, komfort i satysfakcja z użytkowania. Widzimy także, jak rośnie znaczenie spersonalizowanej komunikacji docierającej do klienta we właściwym momencie.

Z pewnością otwarta bankowość przenosi banki z modelu tradycyjnej bankowości do digital bank model, w którym liczy się czas dostarczenia rozwiązania, spełnienie oczekiwań klienta, efektywność kosztowa rozwiązania, bezpieczeństwo. My, jako pierwszy bank na polskim rynku, umożliwiliśmy klientom podgląd kont i kart z różnych banków w jednym miejscu.

Prezentowane opinie stanowią odzwierciedlenie prywatnych poglądów i nie wyrażają stanowiska żadnej z instytucji, z którymi ich autorzy są związani zawodowo.