Rynek Finansowy: Loża komentatorów – kwiecień 2017

Mirosław Bieszki
doradca ekonomiczny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce

Sytuacja demograficzna Polski zapewne nie ulegnie poprawie na skutek „Programu Rodzina 500+”. Wystarczy spojrzeć na dane, aby uzmysłowić sobie, z jakim wyzwaniem mamy do czynienia – w 2000 r. 24,4% populacji było w wieku przedprodukcyjnym, a w poprodukcyjnym 14,8%. W 2016 r. sytuacja uległa odwróceniu – udział osób w wieku poprodukcyjnym wyniósł 20,2%, a przedprodukcyjnym 17,9%. Rząd, idąc na przekór demografii, zanegował wydłużenie wieku emerytalnego. Dziś, aby zahamować odpływ pracowników na emerytury, posuwa się do pomysłu „bonus 10 000 zł+” za rezygnację ze skorzystania z nowej ustawy emerytalnej. Banki w swoich strategiach zdają się na razie nie dostrzegać zmian demograficznych i skupiają się głównie na „millenialsach” i generacji X. Czy komfortowa sytuacja, w której 56,9% sumy bilansowej stanowią depozyty ulegnie zmianie? Starzenie się społeczeństwa sprzyja bezpiecznym formom lokowania oszczędności, zwłaszcza w Polsce, gdzie brakuje programów emerytalnych, a kultura inwestowania wciąż jeszcze jest niska. Ale skokowy przyrost liczby emerytów będzie miał dwa skutki – odpływ wykwalifikowanych pracowników i słabnący popyt. To z kolei musi negatywnie wpłynąć na PKB i wielkość oszczędności. Naiwne jest oczekiwanie na reemigrację pracowników z wysokim kapitałem społecznym, którzy mogliby wypełnić tworzącą się lukę na rynku pracy. Jednocześnie otoczenie zewnętrzne Polski zmienia się na niekorzyść. Unia Europejska przestanie się rozwijać zgodnie z obecnym schematem rekompensowania różnic w poziomie rozwoju gospodarczego, co negatywnie wpłynie na poziom inwestycji.

Jarosław Janecki
główny ekonomistaw Société Générale Polska

Do roku 2050 populacja osób powyżej 65. roku życia na świecie potroi się i będzie to już ok. 16% całej ludności na Ziemi. Starzenie się społeczeństwa to problem globalny i będzie wpływał nie tylko na polski sektor bankowy, ale również na globalny system bankowy. Wzrost znaczenia tzw. srebrnej gospodarki będzie wymuszał na bankach zmianę oferty produktowej skierowanej do starszych klientów. Przechodzenie na emeryturę wiąże się bezpośrednio ze spadkiem dochodów tych osób, co w konsekwencji prowadzi do spadku stopy oszczędności. Banki staną przed problemem rosnących kosztów pozyskiwania funduszy z rynku. Może to odbić się na ich zyskowności i współczynnikach wypłacalności. Wzrost liczby starszych osób dla sektora bankowego będzie oczywiście oznaczał spadek popytu głównie na kredyty hipoteczne i prawdopodobnie na kredyty konsumpcyjne. Starsi klienci charakteryzują się mniejszą skłonnością do ryzyka, stąd dojdzie zapewne do spadku zapotrzebowania na instrumenty finansowe o podwyższonym ryzyku. Może zatem spaść zainteresowanie trzymaniem oszczędności w akcjach. Z kolei większym popytem będą mogły cieszyć się produkty bezpieczniejsze, np. obligacje, jak również instrumenty, które będą oferowały stałe wypłaty w połączeniu z ubezpieczeniem na życie. Powyższe zmiany produktowe powinny zostać uwzględniane w ofertach banków w sytuacji następujących zmian ...