Rynek finansowy: Jakie mogą być skutki przeregulowania polskiego systemu bankowego?

Służą one maksymalizacji interesu społecznego, co zazwyczaj nie jest możliwe do osiągnięcia, jeśli poszczególne podmioty kierują się wyłącznie swoim indywidualnym interesem. Do tego typu przepisów należą np. regulacje dotyczące ograniczania zaciągania kredytów w walutach bądź wymogi posiadania wkładu własnego. Ostatni kryzys finansowy uzmysłowił, iż generalnie był dotąd brak, a nie nadmiar tego typu regulacji. Natomiast w przypadku drugiej grupy mamy generalnie do czynienia z wymogami administracyjnymi, które często podrażają lub komplikują procesy. Międzynarodowe rankingi wskazują, że pod tym kątem Polska wypada źle. W raportach Banku Światowego „Doing Business” przez ostatnie kilka lat spadliśmy z szóstej do ósmej dziesiątki klasyfikacji. Co więcej, w rankingach krajów OECD Polska posiada najgorszą pozycję mierzoną indeksem Product Market Regulation. Warto jednak podkreślić, że same banki nie wypadają źle – z porównań EBOR (Transition Report 2010) wynika, iż pod względem zaawansowania przemian wolnorynkowych w bankowości z krajów transformacji wyprzedza Polskę tylko Estonia i Słowacja.

Emil Szweda
analityk Noble Securities

Biorąc pod uwagę nadrzędny cel banku, jakim jest dbanie o interes depozytariuszy (a nie akcjonariuszy), trudno mówić o przeregulowaniu rynku polskiej bankowości. W ostatnim czasie dużo mówi się o nadmiernej roli Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w kształtowaniu polskiego systemu bankowego, przez wprowadzanie kolejnych rekomendacji i ich mutacji, dotyczących udzielania kredytów. Argumentem przeciwników KFN ma być ich własna zdolność do oceny ryzyka, potwierdzona wynikami z okresu kryzysu i faktem, że żaden polski bank nie wymagał dokapitalizowania, ani tym bardziej wsparcia podatników. Trudno jednak zgodzić się z tak przedstawionymi argumentami. W latach 2009 i 2010 (do końca III kwartału, dane za IV kwartał będą znane wkrótce) sektor bankowy utworzył rezerwy o wartości… 20 mld zł na tzw. złe kredyty. Trudno mówić więc o dobrej kontroli ryzyka (dla porównania w 2008 r. odpisy sięgnęły kwoty 5,1 mld zł, a w 2007 – 1,6 mld zł). Zaś niedostateczna jego kontrola prowadzi z jednej strony do uszczuplenia zysków sektora, a więc także do zapłacenia niższych podatków (ostrożnie licząc rezerwy z lat 2009-10, kosztowały budżet ok. 5 mld zł), z drugiej zaś wystawia na szwank interesy depozytariuszy. Najlepszym dowodem zagrożenia płynności banków była wojna depozytowa z końca 2008 r. rozpętana przy jednoczesnym spadku stóp procentowych. Dlatego nie sądzę, żeby można było mówić, by kolejne rekomendacje KNF wyłącznie krępowały rozwój bankowości w Polsce i ograniczały możliwości zaciągania kredytów.