Rynek finansowy: Druga fala

Jacek Gieorgica

Trudno dziś jednoznacznie ocenić, czy ekonomiści, którzy kilka lat temu wyrażali pogląd, że globalny kryzys będzie miał kształt litery W, nie byli w błędzie. Zgodnie z nim, po okresie załamania na globalnych rynkach finansowych, zapoczątkowanych w końcu 2008 r., miało nastąpić przejściowe ożywienie. Jednak w miarę wyczerpywania się zasobów przeznaczonych na pakiety stymulacyjne dla gospodarki i pomoc instytucjom finansowym na świecie miało dojść do kolejnego, jeszcze bardziej dotkliwego załamania, a dopiero po nim do właściwej fazy ożywienia. Ostatnia dyskusja w gronie ekonomistów w Klubie Polska 2015+ nie pozostawia dużej swobody w ocenie sytuacji gospodarczej na świecie – technicznie rzecz biorąc, mamy już kryzys – jego drugą falę. Technicznie, bo zdaniem Janusza Jankowiaka, głównego ekonomisty Polskiej Rady Biznesu, wskaźnik PMI (Payment Morality Index) w Europie spadł poniżej wartości 50 pkt. Wielu ludzi nie lubi jednak określenia kryzys, bo to niepotrzebnie wzmaga niepokój. Zamiast niego woli używać terminu spowolnienie gospodarcze czy osłabienie koniunktury, które przynajmniej w odniesieniu do naszego kraju w ostatnich latach wydają się bardziej trafne. I słusznie – panika nie pomaga, a kryzys, który jest w głowach ludzi równie dobrze może przełożyć się w końcu na realne zachowania. Jakbyśmy jednak nie nazwali tego zjawiska, warto przyjrzeć się faktom i zastanowić, co w związku z tym może nas czekać w niedalekiej przyszłości

Pesymistyczne nastroje powróciły w ostatnich miesiącach – to fakt. Nagłówki artykułów w prasie już dawno nie zwiastowały katastrofy z taką częstotliwością. Światowe giełdy istotnie odnotowały serie kolejnych spadków, a inwestorzy ponownie zaczęli poszukiwać bezpiecznej przystani dla swoich środków. Dominuje niepewność. Poważne osłabienie kursu złotego wobec głównych walut, rekordowy wzrost kursu franka szwajcarskiego, złota i innych surowców oraz pojawiające się informacje o kłopotach finansowych Grecji, których skala może doprowadzić ten kraj do bankructwa i wreszcie bezprecedensowe obniżenie ratingu Stanów Zjednoczonych zostały odczytane jednoznacznie jako sygnał zwiastujący powrót okresu dekoniunktury.

Zdaniem prof. Elżbiety Chojny-Duch, członka Rady polityki Pieniężnej, sytuacja w Grecji jest już przesądzona. Restrukturyzacja jest nieunikniona, nie znamy tylko jej skali. Cały czas toczą się rozmowy na ten temat, ale żadna możliwość stymulowania gospodarki nie wchodzi już w rachubę. To bez wątpienia nie pozostaje bez wpływu na strefę euro. Obawy potę...