Raport Specjalny. Zarządzanie Wierzytelnościami: Nowy rok – nowe rozwiązania – Pakiet narzędzi wspierających banki w odzyskiwaniu należności od przedsiębiorców

Liderem tego niechlubnego rankingu są przedsiębiorcy z sektora MŚP i mikro – według danych KNF udział kredytów zagrożonych wśród zobowiązań tej grupy firm względem banków kształtuje się na poziomie 11,1%. To wskaźnik niemal dwukrotnie gorszy aniżeli jakość całego portfela kredytowego polskiego sektora bankowego.

Inne podejście

Relatywnie wysoki poziom kredytów zagrożonych to nie jedyny czynnik sprawiający, że do finansowania niedużych firm zastosować należy inne podejście niż w przypadku korporacji. Zdecydowana większość mikro i małych przedsiębiorstw prowadzi podatkowe księgi przychodów i rozchodów, na podstawie których nie sposób wygenerować tak istotnych w procesie oceny zdolności kredytowej dokumentów, jak bilans czy rachunek zysków i strat. W przypadku mikroprzedsiębiorców ocenę zdolności kredytowej dodatkowo utrudnia powszechny brak rozgraniczenia pomiędzy finansami firmowymi i prywatnymi. Z kolei ryzyko kredytowania niewielkich spółek kapitałowych zwiększyło się wraz z wprowadzeniem dłuższych okresów na stwierdzenie niewypłacalności przedsiębiorstwa skutkującej koniecznością złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zmiana ta ma kluczowe znaczenie dla wierzycieli; jeżeli władze spółki „zmieszczą się” we wskazanych przez prawo terminach – a w przypadku nadwyżki zobowiązań nad aktywami ten stan może utrzymywać się nawet do 24 miesięcy – wówczas roszczenia wierzycieli spółki nie mogą być zaspokojone z majątku członków zarządu.

Pomimo tych niekorzystnych czynników, sektor MŚP i mikro pozostaje cennym klientem dla polskiej bankowości. Badania przeprowadzone przez Narodowy Bank Polski potwierdzają wysoki współczynnik akceptacji wniosków kredytowych małych i średnich firm, jedynie o 5 punktów procentowych niższy niż w przypadku finansowania korporacji. Z kolei z analiz Banku Gospodarstwa Krajowego wynika, iż jedynie 9% firm, głównie z sektora mikro oraz startupów, napotkało na poważną przeszkodę w uzyskaniu kredytu. Warto jednak wspomnieć, że wsparciem dla takich przedsiębiorstw są instrumenty o charakterze gwarancyjnym – zarówno te przewidziane w programach ramowych UE, jak również rodzime (np. program Gwarancji de Minimis BGK). Wysoki poziom dostępności kredytu dla małych graczy potwierdzają również badania prowadzone przez placówki międzynarodowe. W przeprowadzonym przez Bank Światowy rankingu „Doing Business 2015” Polska zajęła 17. pozycję spośród 185 krajów.