Raport specjalny | Trendy bankowości 2025 | Kawałek tortu dla każdego

Postanowiliśmy zatem, bazując na danych opublikowanych w raportach giełdowych banków za III kw. ub.r., przeanalizować wybrane aspekty związane z tą tematyką.

Zaczynamy od spojrzenia na banki działające w Polsce z perspektywy ich wiodącej bazy klientowskiej. Wykr. 1 pokazuje udział finansowania (aktywa)/bazy depozytowej (pasywa) dla klientów detalicznych. W szacunkach nie uwzględniamy produktów kierowanych do podmiotów sektora finansowego oraz papierów wartościowych.

Konkurencja na rynku niejedno ma imię, bo i profile poszczególnych banków mocno się różnią. Z jednej strony mamy Bank Handlowy w Warszawie oraz BNP Paribas Bank Polska, których specyfika działania jest silnie przesunięta w kierunku obsługi klienta niedetalicznego. Na drugim biegunie lokuje się Bank Millennium, który – przynajmniej na bazie prezentowanych statystyk – jest najbardziej detaliczny. W grupie banków, w której obserwujemy znaczącą przewagę detalu znajduje się również PKO Bank Polski, Alior Bank i mBank. Notują one udział finansowania dla klienta detalicznego wyższy niż 50%, a depozyty od niego przekraczają 70% ich bazy depozytowej. W pozostałych bankach finansowanie tej grupy klientów nie przekracza 50%, natomiast źródłem finansowania są w większości osoby fizyczne.

Zanim przejdziemy do kolejnej części, warto wspomnieć, że bazujemy na raportach kwartalnych banków, które nie są w pełni porównywalne między sobą. Nie ma bowiem, bo i nie ma takiego obowiązku, jednakowych raportów finansowych – zarówno wśród banków, jak i pozostałych podmiotów, które mają obowiązek publikowania swoich danych finansowych. Najczęściej wartości, które tu prezentujemy, są podawane w ujęciu brutto, ale w przypadku Banku Ochrony Środowiska mamy dane netto. Również rozbicia aktywów i pasywów mogą być sporządzanie według trochę innych schematów. To, co pokazujemy w analizie, jest zatem obrazem sytuacji, a nie zestawieniem księgowym, w którym jedno podsumowanie zawsze zgodzi się z innym. Źródłem wszystkich prezentowanych danych jest bowiem opracowanie własne, wykreowane na bazie raportów kwartalnych banków.

Finansowanie detalu

Analizując zbiorcze dane banków giełdowych, łatwo zauważyć, że przewaga udzielanego finansowania leży po stronie klienta detalicznego, którego saldo (brutto) sięgało na koniec III kw. ub.r. niemal 607 mld zł, czyli o 50 mld zł więcej niż klientów niedetalicznych (bez podmiotów finansowych i papierów wartościowych). Stopa wzrostu portfela detalicznego w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2024 r. przekroczyła 5%. W wymiarze realnym, uwzględniającym inflację, wskazuje to na stabilizację poziomu, na co poczesny wpływ ma poziom stóp procentowych. Najbardziej dynamicznie rozwijał się PKO Bank Polski, który powiększył swój udział rynkowy z 23,9% do 25,6%. Również warto zwrócić uwagę, że najszybciej rozwijają się liderzy pod względem poziomu zaangażowania. W efekcie pozycja rynkowa poszczególnych graczy praktycznie nie uległa zmianie, z wyjątkiem ING Banku Śląskiego, który w III kw. ub.r. zamienił się miejscem z mBankiem (patrz tab. 1).

Finansowanie detalu to przede wszystkim kredyty hipoteczne, które stanowiły 73% całego portfela detalicznego na koniec września ub.r., również tempo wzrostu portfela nie wykazuje znaczącego realnego wzrostu jego wartości, nominalnie o 4,7%. Chociaż tempo zmiany wartości jest relatywnie zróżnicowane – od -10,0% do 9,2%, to w okresie pierwszych dziewięciu miesięcy 2024 r. pozycja rynkowa poszczególnych banków nie zmieniła się. Swoistą dysproporcję w kierunku finansowania niehipotecznego można było zaobserwować w Santander Banku Polska – jego pozycja w finansowaniu hipotecznym (4. – patrz tab.1) jest niższa niż w zestawieniu należności detalicznych ogółem (2.), a on sam jest klasyfikowany na pozycji drugiej w zestawieniu pozostałych należności detalicznych, zaraz za liderem PKO BP. Bank Pekao SA nie prezentuje oddzielnie ­finansowania nieruchomości dla klienta detalicznego, stąd prezentowany poziom jego ekspozycji hipotecznej może być ­nieco zawyżony (szczegółowe dane o finansowaniu hipotecznym znajdują się w tab. 1a).