Raport Specjalny | Obrót Gotówkowy – Oberthur Cash Protection | Poprawa zarządzania gotówką i logistyki dzięki ochronie gotówki IBNS

Ponieważ zapotrzebowanie na gotówkę wciąż jest wysokie, niezwykle ważne jest, aby nie ograniczać obywatelom dostępu do pieniędzy, rezygnując z uruchomienia nowych lub zamykając bankomaty ze względu na zagrożenia przestępczością.

Konieczność zapewnienia dostępności gotówki z bankomatów uwzględniono w regulacji rządowej wprowadzającej obowiązek ochrony 40% tych urządzeń przez systemy Inteligentnego Zneutralizowania Banknotów (IBNS). Wyjątkiem są bankomaty z 24-godzinną ochroną, takie jak te w centrach handlowych. Systemy ochrony gotówki IBNS, w przypadku ataku na bankomat, trwale barwią banknoty, co naturalnie uniemożliwia późniejsze wykorzystanie ich przez przestępców i w efekcie prowadzi do rezygnacji z próby dokonania przestępstwa. Pierwotny termin wdrożenia wspomnianej regulacji upłynął we wrześniu 2023 r. Jednak po licznych prośbach ze strony operatorów bankomatów przesunięto go na 1 stycznia 2024 r. Szacuje się, że obecnie w użyciu jest ponad 2 tys. systemów IBNS.

Nie tylko w Polsce

Decyzja polskiego rządu o wprowadzeniu regulacji nie jest odosobniona. Podobne kroki podjęły już choćby Szwecja, Chorwacja, Francja i Malezja. IBNS prawnie obowiązuje w ponad 12 krajach, a w co najmniej 20 kolejnych jest wykorzystywany do ochrony bankomatów i transportu wartości pieniężnych. Ostatni raport branżowy wskazuje, że ok. 10% bankomatów na świecie jest chronionych właśnie przez IBNS.

Nic dziwnego – bez wątpienia łańcuch dostaw gotówki musi być zarządzany w sposób jak najbardziej efektywny i ekonomiczny, ale przede wszystkim musi być bezpieczny – i to na wszystkich etapach obiegu gotówki. Najskuteczniejszym sposobem jej ochrony podczas transportu wartościowego (CIT) i w bankomatach jest właśnie instalacja systemu IBNS. Istotne przy tym jest jednak to, aby systemy IBNS nie miały negatywnego wpływu na wydajność operacji transportu wartościowego, np. poprzez wydłużenie czasu uzupełniania bankomatów przez kurierów CIT, którzy musieliby wykonywać dodatkowe czynności.

Skuteczna metoda obrony

Zainteresowanie przestępców atakami na bankomaty nadal jest wysokie. Zapewne także dlatego, że banki coraz częściej instalują najnowsze samoobsługowe terminale bankomatowe z technologią recyklingu gotówki. Z jednej strony zwiększa to wydajność urządzeń, z drugiej jednak czyni je bardziej atrakcyjnymi celami dla przestępców, przechowują bowiem większe ilości gotówki.

Nie ma wątpliwości, że uniemożliwienie przestępcom atakowania bankomatów wyposażonych w IBNS spowoduje, że wybiorą oni „łatwiejsze” cele w łańcuchu dostaw gotówki – choćby pojazdy transportu wartościowego wykorzystywane do uzupełniania bankomatów, oczywiście o ile nie będą one chronione przez IBNS. Zauważyły to stosowne władze w Belgii i Francji – w obu tych krajach wykorzystanie ochrony IBNS przez firmy zajmujące się transportem gotówki jest wymogiem prawnym.

Ważne jest, aby zarówno właściciele bankomatów, jak i operatorzy transportu gotówki mogli podejmować decyzje dotyczące usprawnienia jej obiegu, choćby w celu zmniejszenia częstotliwości uzupełniania bankomatów, bez obawy o straty spowodowane fizycznymi atakami przestępców na bankomaty, pojazdy transportu wartościowego lub pracowników.

Dane umieszczone na rys. 1 dowodzą skuteczności stosowania systemu IBNS. Jednocześnie warto pamiętać o konieczności stosowania wielowarstwowego systemu bezpieczeństwa, obejmującego m.in. sejfy o wyższej klasie odporności według norm CEN, alarmy itp.

Sprawdzone rozwiązania

Badanie Europolu z 2019 r. wykazało, że istnieją tylko dwa sposoby zapobiegania fizycznym atakom na bankomaty. Dzieje się tak, gdy

• Bankomaty przechowują tylko tyle gotówki, ile niezbędne jest na jeden dzień – co jednak nie jest praktyczne.
• Bankomaty są wyposażone w IBNS – sprawdzony środek odstraszający. Dzięki IBNS bankomaty ą chronione przed wszystkimi rodzajami fizycznych ataków.

Co istotne, dzięki zastosowaniu IBNS w pojazdach CIT i przewożonych nimi kasetach z gotówką umożliwia rezygnację z opancerzania ich, to zaś oznacza, że można wprowadzić bardziej przyjazne dla środowiska ekologiczne pojazdy, choćby nawet jednoosobowe, co dodatkowo przyniesie oszczędności kosztów oraz elastyczność operacyjną.

Od ponad 30 lat Oberthur Cash Protection jest wiodącym na świecie dostawcą rozwiązań ochrony gotówki IBNS dla bankomatów i przedsiębiorstw transportu gotówki. OCP jest zaangażowane na rynku polskim, rozwiązania firmy zostały przetestowane pod kątem skuteczności na polskich banknotach i spełniają wymagania polskich przepisów. Systemy OCP są szeroko stosowane w całej Europie i spełniają wszystkie odpowiednie przepisy UE. Choć nie stworzono międzynarodowego certyfikatu standardu IBNS, systemy OCP są certyfikowane w krajach, gdzie jest to wymogiem prawnym, np. we Francji, Belgii i Niemczech.

Więcej informacji na temat rozwiązań ochrony gotówki w bankomatach i transporcie OCP można znaleźć na stronie: www.oberthurcp.com