Raport specjalny Bezpieczeństwo banków 2017: Rozwiązania antyfraudowe – przewaga dzięki współpracy. Perspektywa doświadczeń międzynarodowych

Krzysztof Trojańczyk
ekspert w Departamencie Produktów Bankowych BIK

Nowe możliwości technologiczne, zmiany społeczne, wpływają także na sposoby działania przestępców, w tym w obszarze wyłudzeń gospodarczych. Wiele instytucji finansowych podejmuje zatem działania zmierzające do wzmacniania procesów i narzędzi zarządzania ryzykiem wyłudzeń w działalności kredytowej, chcąc w ten sposób ograniczyć straty finansowe oraz skrócić czas, jaki jest niezbędny do rozpoznania faktu powstania wyłudzenia.

Bariery w zarządzaniu fraudami

Skuteczność działań antyfraudowych determinowana jest przede wszystkim przez dostęp do danych oraz ich jakość. Wyniki ankiet przeprowadzonych przez jednego z dostawców usług antyfraudowych1 wskazują, że w opinii ⅔ organizacji w obszarze EMEA (Europa, Bliski Wschód i Afryka) dostęp do danych stanowi kluczową barierę w zarządzaniu fraudami, oraz że:

• jednie 21% organizacji ocenia poziom dostępności do danych jako dobry,
• tylko 59% firm telekomunikacyjnych oraz dostawców usług finansowych uznaje posiadane przez nich dane za użyteczne.

Podobne wyniki przynosi badanie przeprowadzone przez PwC2, które wykazało, iż 33% respondentów w sektorze finansowym potwierdziło, że zasób i jakość danych stanowi istotne wyzwanie w procesach przeciwdziałania wyłudzeniom.

Międzysektorowa wymiana informacji – znaczenie dla efektywności działań antyfraudowych

Fakt posiadania odpowiednich zasobów informacyjnych, choć kluczowy, nie stanowi jednakże przesłanki decydującej o skuteczności działań antyfraudowych. Aby przynosiły one zamierzony skutek, niezbędna jest współpraca oraz wymiana informacji wśród uczestników rynku kredytowego, a także między rynkiem kredytowym a innymi sektorami, w szczególności ubezpieczeń, dostaw mediów i sprzedaży internetowej.

Wymiana informacji w sektorze usług finansowych ma również wymiar makroekonomiczny. Zgodnie z opublikowanym przez brytyjski urząd przeciwdziałania wyłudzeniom, National Fraud Authority, opracowaniu „Annual Fraud Indicator. June 2013” szacowana wartość strat kredytowych w sektorze usług bankowych oraz ubezpieczeniowych w Wielkiej Brytanii wyniosła w 2012 r. ok. 5,4 mld funtów. Kwota ta stanowiła 0,32% brytyjskiego PKB.

Aby uczynić metody prewencji i detekcji nadużyć bardziej efektywnymi, w wielu krajach podejmowane są działania mające na celu wzajemne udostępnianie danych. Raport „Fraud Prevention and Data Protection”3, opracowany przez European Federation of Finance House Associations (Eurofinas) oraz Association of Consumer Credit Information Suppliers (ACCIS) wskazuje, że – zgodnie z danymi brytyjskiego Finance & Leasing Association (FLA) – w 2010 r. na rynku finansowania pojazdów w Wielkiej Brytanii przeciwdziałano ok. 9000 potencjalnych nadużyć, co pozwoliło ograniczyć straty o co najmniej 116 mln funtów. Rezultat ten mógł być osiągnięty m.in. dzięki wcześniejszemu uruchomieniu rozwiązania National Hunter, które pozwala na wymianę danych o podejrzanych oraz stwierdzonych fraudach w czasie rzeczywistym między uczestnikami systemu.

Na krok przed „fraudsterami”

Obok wspomnianego powyżej rozwiązania w Wielkiej Brytanii wyrazem współpracy, przede wszystkim międzysektorowej, jest powstała w 1988 r. organizacja CIFAS4, gromadząca obecnie ponad 350 członków, wśród których oprócz banków znajdują się towarzystwa budowalne oraz inne podmioty kredytu hipotecznego, unie kredytowe, pośrednicy finansowi, podmioty finansujące rynek motoryzacyjny, dostawcy pożyczek pozabankowych, wydawcy kart płatniczych, ubezpieczyciele, biura kredytowe, podmioty doradztwa antyfraudowego, telekomy etc. Wzajemne udostępnianie informacji, także między sektorami oraz z udziałem organizacji publicznych, pozwala być Wielkiej Brytanii – w opinii CIFAS – krok przed „fraudsterami”: w 2015 r., dzięki współ...