Raport: Rynek usług prawnych dla banków

Bogdan Wiktorski

Globalne powiązania większości instytucji finansowych działających w Polsce powodują, że wybór doradzającej kancelarii podejmowany jest na poziomie korporacyjnym. Dlatego też wiele spraw jest zlecanych polskim oddziałom międzynarodowych kancelarii prawnych. Korzystanie z usług większej i bardziej renomowanej instytucji daje też zarządom banków poczucie większego bezpieczeństwa. W czasie powszechnej globalizacji zaletą dużych sieciowych kancelarii jest zgromadzona (często przez dziesięciolecia) wiedza. Równocześnie banki często negocjują różnego typu kontrakty z podmiotami też mającymi powiązania międzynarodowe. Łatwiej negocjować warunki umów, znając wyniki podobnych rozstrzygnięć na świecie. Przynależność kancelarii do znanej sieci jest też gwarancją utrzymania przynajmniej zadowalającego poziomu usług. Polskie podmioty branży finansowej coraz odważniej próbują wchodzić na inne rynki. W takiej sytuacji korzystanie z usług kancelarii mających również tam swoje oddziały jest ułatwieniem. Równocześnie szuka się oszczędności i możliwie jak najtańszych usług prawnych.

Rynek oczami prawników

Jak mówi mec. dr Ewa Butkiewicz, partner w kancelarii Wardyński i Wspólnicy – po pomoc kancelarii sieciowych sięga się przeważnie przy prowadzeniu dużych transakcji transgranicznych. Bieżącą obsługę zapewniają rozbudowane własne działy prawne. Jednak gdy banki wprowadzają nowe produkty, co wiąże się zwykle z dużym ryzykiem, bo jak wiadomo, pierwszy przeciera szlaki, a wokół jest wiele ryzyk regulacyjnych, to wówczas szukają dodatkowych opinii zewnętrznych kancelarii, aby upewnić się, że ich myślenie jest słuszne. Poza specyficznymi uregulowaniami prawnymi związanymi z funkcjonowaniem sektora finansowego banki obowiązane są przestrzegać przepisów np. prawa pracy, w którego zakresie usługi prawne są wykonywane przez wewnętrzne działy prawne lub mogą być outsourcowane niewielkim, nawet jednoosobowym kancelariom Podobnie wygląda sytuacja z nieskomplikowanymi procesami o stosunkowo małej wartości przedmiotu sporu.

Mec. Andrzej Zacharzewski, którego kancelaria obsługuje ING Bank Śląski i realizowała projekty dla: Citibanku Handlowego, BZ WBK, Pekao S.A., dzieli zagadnienia obsługi prawnej banków na dwie grupy: obsługę bieżącej działalności i obsługę ad hoc. W pierwszej, w miarę postępowania procesów standaryzacji, centralizacji i pakietyzacji usług bankowych, wzrasta również efektywność wykorzystania obsługi prawnej. W miejsce dyżurów radców prawnych w wielu oddziałach kancelarie zewnętrzne obsługują obszary (regiony, makroregiony). Jego zdaniem spada też systematycznie zapotrzebowanie banków na czas obsługi. Prowadzi to do sytuacji, w której cała obsługa będzie skupiona w dwóch-trzech kancelariach zajmujących się bieżącą pracą, a dodatkowo banki będą dysponowały listami kancelarii współpracujących, wyspecjalizowanych w danych dziedzinach (upadłości, prawo pracy etc.). Odbywa się to coraz częściej elektronicznie i wirtualnie: dokumenty są w większości zestandaryzowane, a banki oczekują raczej analiz ryzyka prawnego. Mec. Zacharzewski ocenia to zjawisko pozytywnie, bo jeszcze niedawno radcy prawni przesiadywali na dyżurach w oddziałach, podbijając głównie pieczątki na dokumentach. Taka zmiana podejścia pozwala na obniżenie kosztów obsługi prawnej, natomiast proces ten odbywa się w Polsce z opóźnieniem około dwuletnim w stosunku do tendencji w krajach wysoko rozwiniętych. W przypadku obsługi ad hoc wzrasta zapotrzebowanie banków na specjalistyczne usługi prawnicze, stąd tendencja do tworzenia przez banki list kancelarii współpracujących; są to najczęściej kancelarie butikowe, specjalizujące się w jednej lub dwóch dziedzinach prawa, np. inwestycje i prawo budowlane (w związku z kredytowaniem branży deweloperskiej); instrumenty finansowe (procesy opcyjne, emisje papierów wartościowych, finansowanie wejścia na giełdę), nieruchomości, postępowania sądowe i egzekucyjne, spory pracownicze, postępowania upadłościowe, restrukturyzacje zadłużenia itp. Ponieważ ...