Raport Cyberbezpieczeństwo | Historia Cyberprzestępczości | Od zabaw hakerów do dochodowego biznesu

Gdy PKB Stanów Zjednoczonych przekracza 29 bln USD, a Chin 19 bln, globalna cyberprzestępczość i związane z nią koszty już w 2025 r. osiągną wartość 10,5 bln USD – wynika z przewidywań Cybersecurity Ventures, firmy zajmującej się cyberbezpieczeństwem.

Przestępstwa związane z cyberbezpieczeństwem to dziś dochodowy biznes, działający niekiedy z mniej lub bardziej oficjalnym wsparciem instytucji państwowych, co ma miejsce m.in. w przypadku Rosji czy Chin.

Tylko sam Microsoft monitoruje obecnie działalność ponad 1,5 tys. grup cyberprzestępczych, z czego 600 działa pod kuratelą nieprzyjaznych krajów, a 200 wprost realizuje na ich zlecenie akcje dezinformacyjne. Wśród głównych – w skali całego świata – celów znajduje się Polska, jeden z trzech najczęściej atakowanych krajów w Europie.

Globalna skala ataków i ich prób sięga obecnie dziennie 78 mld, z czego ok. 600 mln dociera do użytkowników z zamiarem wyłudzenia danych, kradzieży tożsamości czy wymuszenia okupu. W kontekście tych danych warto jednak zauważyć, że wszystko zaczęło się pół wieku temu dość niewinnie – od eksperymentu inżyniera Boba Thomasa z BBN.

Niewinne początki: pierwszy robak i początki malware

Bazując na opublikowanej w 1966 r. pracy „Theory of self-reproducing automata” węgierskiego matematyka Johna von Neumanna, w 1971 r. Bob Thomas napisał program Creeper (pełzacz). Jego zadaniem było samodzielne replikowanie się pomiędzy komputerami klasy mainframe PDP-10 działającymi pod kontrolą systemu TENEX. Robak rozprzestrzeniał się w utworzonej w 1969 r. sieci ARPANET (poprzednik internetu) i wyświetlał angielski komunikat „Jestem Creeper, złap mnie, jeśli potrafisz”.

Creeper jest uznawany za pierwszego robaka komputerowego (w przeciwieństwie do wirusa robak nie potrzebuje nosiciela, aby się rozprzestrzeniać), jednak działał w zamkniętym, izolowanym środowisku. Do jego neutralizacji posłużył inny robak – Reaper (ang. żniwiarz), napisany przez twórcę poczty elektronicznej Raya ...