Raport: Aspekty praktyczne i prawne powierzenia

Piotr Gałązka

Outsourcing jest narzędziem, które umożliwia organizowanie działalności bankowej w sposób, który pozwala usprawnić przebieg poszczególnych procesów, a tym samym zminimalizować koszty działania banku. Korzystanie przez te instytucje z usług outsourcingowych ma istotne znaczenie dla efektywności i wydajności operacyjnej, optymalizacji zatrudnienia oraz utrzymania pozycji konkurencyjnej na rynku. Bank, powierzając pewne usługi własne, może skoncentrować się na najbardziej kluczowej działalności, przede wszystkim wizji działania oraz zakresie oferowanych produktów bankowych.

Według szacunków Związku Banków Polskich 75,9 proc. banków w Polsce korzysta z outsourcingu. Istotne jest również to, że kolejne 13,8 proc. z nich planuje powierzenie pewnych czynności podmiotom zewnętrznym (wyniki badań ankietowych 47 największych banków w Polsce, projekt badawczy magazynów CFO i CIO, Accenture i ZBP, 2005 r.). Natomiast informacje Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego mówią, że w latach 2008-2009 wpłynęło doń ponad 10 tys. zawiadomień banków komercyjnych o zamiarze zawarcia umów outsourcingowych.

Z danych tych wynika jasno, iż outsourcing jest wykorzystywany przez de facto wszystkie komercyjne banki w Polsce, a jego właściwa regulacja ma istotne znacznie dla efektywności działalności bankowej.

Pierwotna treść

Regulacje dotyczące outsourcingu bankowego pojawiły się w polskim prawie bankowym w roku 2004, kiedy to Ustawa z dnia 1 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw znowelizowała prawo bankowe, m.in. dodając artykuły od 6a do 6d, które regulowały outsourcing (powierzenie) w działalności banków.

Outsourcing, czyli prowadzenie przez banki działalności z wykorzystaniem podmiotów zewnętrznych, którym powierza się wykonywanie czynności w ramach działalności własnej, wymagał precyzyjnej regulacji ustawowej z uwagi na potrzebę zapewnienia ochrony interesów depozytariuszy. Wynika to z faktu, iż outsourcing – mający wiele zalet, takich jak obniżenie kosztów działalności banku, a w konsekwencji ulepszenie oferty produktowej – niewłaściwie stosowany może znacząco podnosić ryzyko operacyjne banku, a zwłaszcza ryzyko naruszenia tajemnicy bankowej.

Ogólna zasada określona w art. 6a Prawa bankowego stanowi, że bank może powierzyć przedsiębiorcy wykonywanie pośrednictwa na swoją rzecz w zakresie czynności bankowych – m.in. umów rachunków bankowych, niektórych umów kredytu, umów o kartę płatniczą oraz innych czynności po uzyskaniu zezwolenia KNF – oraz czynności faktycznych związanych z działalnością bankową. Ustawa wyłącza z outsourcingu zarządzanie bankiem oraz przeprowadzanie audytu wewnętrznego banku. Istotne jest to, że zgodnie z art. 6b Prawa bankowego, odpowiedzialności banku za szkody wyrządzone klientom poprzez niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy z outsourcerem nie można wyłączyć ani ograniczyć.

W celu zapewnienia prawidłowego i ostrożnego wykonywania umów outsourcingowych Komisja Nadzoru Finansowego została wyposażona w dodatkowe uprawnienia nadzorcze względem zawierania i realizacji tych umów. Banki natomiast zostały obarczone dodatkowymi obowiązkami informacyjnymi względem KNF (dotychczasowe art. 6c – 6d Prawa bankowego).

Złe dobrego początki

Od samego początku regulacje dotyczące outsourcingu budziły duże wątpliwości odnośnie praktycznego ich stosowania w działalności bankowej. Nie do końca wiadomo było, które umowy zawierane przez bank z podmiotami zewnętrznymi podlegały reżimowi outsourcingu, a które były spod niego wyłączone. Tak jak w przypadku niektórych ...