Punkt widzenia: Węgiel nie musi brudzić

Dariusz Filar

Uran i wiatrak

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia świat przeżył okres fascynacji elektrowniami jądrowymi – były w stanie dostarczać energii w dużych ilościach i umiarkowanie szkodziły środowisku naturalnemu. Rzecz w tym, że takie zalety – wydajność i mała emisja zanieczyszczeń – posiada elektrownia już funkcjonująca. Najpierw trzeba ją jednak zbudować, a wyzwanie finansowe z tym związane jest olbrzymie. Przybliżone o nim pojęcie pozwalają sobie wyrobić dane dotyczące kontraktów inwestycyjnych zawartych w ostatnich latach. W 2010 r. Zjednoczone Emiraty Arabskie zdecydowały się zakupić od południowokoreańskiego koncernu Kepco elektrownię liczącą 4 bloki po 1400 MWe każdy (kontrakt był pod klucz, obejmował dostawę paliwa i rozruch). Zapisana w kontrakcie cena wyniosła 20 mld dolarów, łatwo więc wyliczyć, że koszt zainstalowania 1 megawata mocy wynosił około 3,6 mln dolarów (albo – według aktualnego kursu – 11,3 mln złotych). Identyczną cenę Turcja zapłaciła Rosjanom za elektrownię o 4 blokach po 1200 MWe każdy, co daje 4,15 mln dolarów (albo ponad 13 mln złotych) za jeden megawat. Wreszcie kiedy w latach 2009-2013 Czesi negocjowali rozbudowę elektrowni jądrowej w Temelinie, cena zaproponowana przez jednego z oferentów, firmę Westinghouse, wyniosła 3,9 mln dolarów za 1 megawat zainstalowanej mocy (12,3 mln złotych). Warto odnotować, że 10 kwietnia 2014 r. Czesi ogłosili, iż rezygnują z rozbudowy Temelina i wycofują się z przetargu. Te dane z bliższych i bardziej odległych krajów każą liczyć się z tym, że standardowa elektrownia jądrowa o mocy 3000 MWe – nawet przy bardzo zgrubnym szacunku – nie może kosztować w polskich warunkach mniej niż 34-39 mld złotych. Ale co ostrożniejsi eksperci wskazują raczej w stronę 50 mld. Rozmiary tej inwestycji łatwiej ocenić, gdy uświadomimy sobie, że to równowartość blisko 7,5 proc. wszystkich wydatków sektora finansów publicznych w 2013 r. Albo około 3 proc. PKB. Jeśli dodatkowo weźmiemy pod uwagę fakt, że problemy z finansowaniem już zdążyły się okazać zasadniczą barierą w rozwoju energetyki jądrowej w naszej części Europy – przesądziły o niepowodzeniu bułgarskiego projektu w Belene i wstrzymaniu rozbudowy rumuńskiego projektu w Cernavodzie – to owe dziesiątki miliardów złotych przyjdzie nam potraktować ze szczególną rozwagą.

Olbrzymie nakłady, jakich wymaga budowa elektrowni jądrowej, każą się zastanowić nad jeszcze jedną kwestią. Polska nie dysponuje własną technologią w zakresie energetyki jądrowej i brak u nas firm, które miałyby doświadczenie w budowie tego typu obiektów. Siłą rzeczy oznacza to, że technologia będzie musiała pochodzić z importu, a i wykonawcy najpewniej będą zagraniczni. Zanim z zainstalowanych bloków popłynie pierwszy prąd, środki wydatkowane na budowę płynąć będą do przedsiębiorców zagranicznych, a ich wpływ na rozwój rodzimego przemysłu będzie w tym okresie znikomy.

Odnawialne źródła energii w roli znaczącego komponentu państwowych strategii energetycznych pojawiły się około ćwierć wieku później niż energetyka jądrowa. Oczywiście zawsze były kraje, które z racji lokalnych warunków naturalnych rozwijały hydroenergetykę czy geotermię, ale dopiero intensyfikacja dyskusji o ...