Prawo: Zmiany właściwości

KRZYSZTOF MAJEWSKI

Co nowego w obrocie wierzytelnościami? – zastanawiają się obserwatorzy rynku. Z legalistycznego punktu widzenia istnieje w tej dziedzinie wiele niejasności. Można wprawdzie twierdzić, że aspekty prawne zawsze wywołują wątpliwości, których wyjaśnianie i interpretacja stanowią właśnie sól prawniczego zawodu. Jednak istnieje kilka kwestii, które utrudniają w dość istotny sposób obrót na rynku wierzytelności.

Niechciana zmiana

– Obrót wierzytelnościami może rodzić wiele problemów prawnych – mówi Krzysztof Wojdyło z zespołu usług płatniczych w kancelarii Wardyński i Wspólnicy. – Jednym z najsłabiej rozpoznanych w Polsce jest ryzyko ewentualnego przekwalifikowania transakcji sprzedaży wierzytelności. Tymczasem przekwalifikowanie (recharacterization) stanowi bardzo istotne ryzyko dla nabywców wierzytelności – dodaje. Przede wszystkim, nie tak łatwo jest odróżnić ostateczne i bezwarunkowe przeniesienie wierzytelności od transakcji polegających na przeniesieniu wierzytelności w celu zabezpieczenia. Powyższy dylemat jest doskonale znany systemom prawnym, które najczęściej regulują międzynarodowe transakcje dotyczące obrotu wierzytelnościami (przede wszystkim prawu amerykańskiemu i prawu angielskiemu). W istocie brak jasnych kryteriów doprowadził we wspomnianych systemach prawnych do zidentyfikowania ryzyka określanego mianem recharacterization risk, tj. ryzyka, że transakcja określana i traktowana przez strony jako transakcja sprzedaży wierzytelności (true sale) zostanie uznana za transakcję, w której przenoszone wierzytelności służą jedynie jako zabezpieczenie (security assignment).

– Ryzyko przekwalifikowania nie jest jedynie teoretyczne. Materializuje się ono w przypadku upadłości zbywcy wierzytelności – zwraca uwagę Krzysztof Wojtyło. W przypadku uznania, że zbywca, w stosunku do którego ogłoszono post factum upadłość, przelał wierzytelności na zabezpieczenie, formalnie pozostawałyby nadal w masie upadłości, co oczywiście diametralnie zmieniałoby sytuację ich nabywcy.

Naturalnym, z uwagi na podstawowe cele postępowania upadłościowego, dążeniem prawa upadłościowego jest ochrona masy upadłości poprzez zmniejszenie do minimum liczby możliwych z niej wyłączeń oraz redukcję do minimum sytuacji, w których wybrani wierzyciele upadłego mieliby pozycję bardziej uprzywilejowaną ...