Prawo: Zmiany w informacji gospodarczej

Tadeusz Białek

Akt ten, zastępujący dotychczasową Ustawę z 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych (Dz. U. Nr 50, poz. 424, z późn. zm.), Sejm uchwalił 19 lutego 2010 r. Po nieznacznych, doprecyzowujących poprawkach wniesionych przez Senat zostanie ponownie przegłosowana przez Sejm i trafi do podpisu Prezydenta RP.

Jaki są najważniejsze zmiany i korzyści nowego systemu, zwłaszcza z punktu widzenia banków jako instytucji korzystających z zasobów informacyjnych biur informacji gospodarczych?

Wierzyciel i dłużnik

Nowa ustawa przewiduje zastąpienie ustawowych definicji „konsumenta” i „przedsiębiorcy” terminami „dłużnik” i „wierzyciel”, zdefiniowanymi tak, aby nie dokonywać dalszego sztucznego rozszerzania definicji konsumenta i przedsiębiorcy. Chodzi tez o to, by jednocześnie stworzyć możliwość przekazywania informacji gospodarczych pozostałym wierzycielom, którzy dotychczas byli pozbawieni możliwości korzystania z instrumentów mobilizowania do spłaty zadłużenia, jakie oferuje biuro informacji gospodarczej (BIG), ponieważ nie mieścili się w definicji przedsiębiorcy. Jak trafnie podnoszono w uzasadnieniu projektu, zabieg ten ma zapewnić szczelność sytemu informacji gospodarczej przez umożliwienie udostępniania danych o zobowiązaniach różnych podmiotów z różnych tytułów prawnych bez ograniczeń nałożonych dotychczasową ustawą.

Otwarty katalog wierzycieli

Konsekwentnie do powyższych zmian definicyjnych ustawa stwarza podstawę prawną do przekazywania informacji gospodarczych o zaległych zobowiązaniach przez wszystkich wierzycieli. Jest to możliwe dzięki rezygnacji z enumeratywnego wskazywania wierzycieli uprawnionych do współpracy z BIG, co pozwala na włączenie do systemu wymiany informacji gospodarczych także wierzycieli wtórnych. Taka zmiana ma ogromne znaczenie zwłaszcza dla firm wspierających podstawową działalność bankową (tzw. firm okołobankowych), ponieważ w gronie nowych podmiotów uprawnionych do współpracy z biurami informacji gospodarczej znajdą się m.in. firmy windykacyjne, fundusze sekurytyzacyjne, firmy faktoringowe, czy też inne kategorie wierzycieli, którzy nabyli wierzytelności od banków.

Otwarcie katalogu zobowiązań

Nowa ustawa przewiduje otwarcie katalogu tytułów prawnych uprawniających do przekazania informacji gospodarczych do biur. Oznacza to przede wszystkim zniesienie dotychczasowego ograniczonego katalogu zobowiązań, w odniesieniu do których można było przekazać informacje gospodarcze do biura o konsumentach (dotychczasowa ustawa ograniczała możliwość przekazania informacji tylko do zobowiązań z tytułu umowy o kredyt konsumencki lub umowy o przewóz osoby w regularnej komunikacji publicznej). Powyższa zmiana jest jednym z najważniejszych osiągnięć ustawy. Przez likwidację zupełnie nieracjonalnego ograniczenia otwiera ona nowe możliwości przed wieloma wierzycielami, których wierzytelności w stosunku do konsumentów nie można było dotąd zakwalifikować jako kredytu konsumenckiego. Zmiana daje też nowe możliwości bankom, ponieważ będą one mogły przekazywać informacje o konsumentach nie tylko z tytułu umów kwalifikowanych jako kredyt konsumencki, lecz także z tytułu innych umów i działań związanych z dokonywaniem czynności bankowych (np. przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, udzielanie i potwierdzanie gwarancji oraz poręczeń, wydawanie kart płatniczych, terminowe operacje finansowe, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych), jak i z tytułu innych czynności prawnych niemających charakteru czynności bankowych (czynności z art. 6 ustawy Prawo bankowe, np. dokonywanie obrotu papierami wartościowymi lub świadczenie innych usług finansowych).

Co więcej, projekt ustawy stwarza również podstawę do tego, aby wierzytelności stwierdzone tytułem wykonawczym (prawomocny wyrok sądu opatrzony klauzulą wykonalności czy też ugoda zawarta przed sądem), mogły być zgłaszane do biur informacji gospodarczych bez konieczności wykonania dodatkowych obowiązków (wysłanie wezwania do zapłaty, ograniczenie kwotą minimalną). Na marginesie zauważyć należy, że ...