Prawo: Z dużej chmury mały deszcz?

Jan Ziomek
aplikant adwokacki

W ostatnich tygodniach bardzo popularnym tematem wśród osób posiadających kredyty w walucie obcej, szczególnie we franku szwajcarskim (CHF), było orzeczenie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 listopada 2014 r. o sygnaturze IC 554/14. W publikacjach omawiających je bardzo często przewijała się teza, że bank przegrał z klientem, a sąd unieważnił kredyt denominowany w CHF. Postaram się zatem w sposób syntetyczny omówić zarówno stan faktyczny, na podstawie którego zostało wydane to orzeczenie, uzasadnienie oraz potencjalne jego skutki dla innych kredytobiorców walutowych.

Stan faktyczny sprawy

W 2007 r. małżonkowie starali się o kredyt na sfinansowanie zakupu lokalu użytkowego oraz garażu. Kredytobiorcy nie mieli sprecyzowanych oczekiwań co do konstrukcji kredytu oraz waluty, w jakiej miał być im udzielony. W kwietniu 2007 r. zawarli z bankiem umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF, na kwotę 306 tys. zł, z oprocentowaniem rocznym kredytu w wysokości stawki LIBOR 3M powiększonej o stałą marżę banku w wysokości 1,60 proc. Ustalono, że raty kapitałowo- -odsetkowe będą spłacane w złotych polskich, po przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej banku, obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14.50.

Problemy z regularną spłatą kredytu pojawiły się już w 2009 r., natomiast od grudnia 2010 r. kredytobiorcy dokonywali tylko sporadycznych wpłat. Bank wypowiedział umowę oraz wstawił, 14 marca 2013 r., bankowy tytuł egzekucyjny, natomiast Sąd Rejonowy w Szczecinie nadał mu, 22 kwietnia 2013 r., klauzulę wykonalności z ograniczeniem egzekucji do kwoty 612 tys. zł (tj. kwoty, do jakiej kredytobiorcy złożyli oświadczenie o poddaniu się egzekucji). Ten stan faktyczny nie był przedmiotem sporu w sprawie i został ustalony na podstawie dokumentów oraz zeznań stron postępowania w sprawie.

Uzasadnienie sądu okręgowego

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy w Szczecinie przeanalizował trzy argumenty. Pierwszym było stwierdzenie, iż sprzedany kredyt to w istocie produkt strukturyzowany, w związku z czym powódka nie została poinformowana o wszystkich istotnych jego cechach; drugim było podważenie skuteczności doręczenia wypowiedzenia umowy, a trzecim dopuszczalność stosowania zmiennego oprocentowania w umowie kredytowej. W uzasadnieniu sąd wskazał, że przedmiotowa umowa spełniała wszystkie przesłanki z art. 69 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2012 r., poz. 1376 z późn. zm.), w związku z czym zarzut dotyczący sprzedaży produktu strukturyzowanego jest bezzasadny, tym bardziej że klauzula waloryzacyjna oparta na wskaźniku LIBOR 3M miała na celu zachowanie wartości pieniądza w okresie 30 lat kredytowania przy comiesięcznej zapadalności rat, a nie cel inwestycyjny. Tym bardziej uznał takie postanowienie za dozwolone, bowiem klauzule zmiennego oprocentowania nie są postanowieniami abuzywnymi, a wszystkie zmiany oprocentowania nie były zależne od banku, tylko oparte na wskaźniku LIBOR 3M

Odnosząc się natomiast do drugiego z zarzutów, sąd wskazał, że kwestie aktualizacji danych adresowych kredytobiorców spoczywają na nich. Wskazanie zatem w umowie kredytowej, że brak ich aktualizacji obciąża kredytobiorców, jest dopuszczalne jako modyfikacja art. 61 § 1 zd 1 Ustawy z dnia 23 ...