Prawo: System zarządzania ryzykiem banku

Mariusz Zygierewicz

Łącznie z równoległymi pracami nad projektem Rekomendacji Z Komisji Nadzoru Finansowego, dotyczącej zasad ładu korporacyjnego w bankach, będą one stanowić szkielet nowego podejścia regulatorów do zasadniczych kwestii zarządzania ryzykiem oraz funkcjonowania systemu kontroli ryzyka. Prace nad rozporządzeniem i Rekomendacją H powinny zakończyć się odpowiednio pod koniec tego i na początku następnego roku kalendarzowego.

Rozporządzenie ministra finansów

Stanowi ono wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 9f ust. 1 i art. 128 ust. 6 ustawy Prawo bankowe. Ma to być swoiste doprecyzowanie zapisów wprowadzonych Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, będących transpozycją do polskiego prawa przepisów Dyrektywy 2013/36/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, czyli CRD IV. Rozporządzenie stanowi także dostosowanie polskiego prawa do rozwiązań zawartych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, czyli CRR. Rozporządzenie ministra finansów zastąpi obowiązującą też do końca roku uchwałę nr 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 4 października 2011 r. w tej sprawie.

W rozporządzeniu wykorzystano wytyczne EBA (European Banking Authority) w sprawie zarządzania wewnętrznego (GL 44) z 2011 r. oraz wytyczne Komitetu Bazylejskiego z 2015 r. w zakresie zasad corporate governance w bankach. Na tych wytycznych opiera się wprowadzany tzw. model trzech poziomów (linii) obrony, obejmujący system zarządzania ryzykiem wraz z systemem kontroli wewnętrznej (dwa systemy razem). Na pierwszy poziom składa się zarządzanie ryzykiem w działalności operacyjnej banku, a więc przez jednostki prowadzące działania biznesowe i sprzedażowe. Drugi poziom stanowi, co najmniej, zarządzanie ryzykiem przez pracowników na specjalnie powoływanych do tego stanowiskach lub w komórkach organizacyjnych – i to niezależnie od działań na poziomie pierwszym. Są to niezależne komórki i departamenty zarządzania ryzykiem (np. departament ryzyka kredytowego, departament ryzyka rynkowego i płynności) oraz komórka ds. zgodności. Ale także inne jednostki banków. Stąd odpowiedniego znaczenia nabiera współpraca różnych komórek występujących na tym poziomie obrony. Trzeci poziom zaś to działalność komórki audytu wewnętrznego, która – zgodnie z art. 9c ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo bankowe – ma za zadanie badanie i ocenę, w sposób niezależny i obiektywny, adekwatności i skuteczności obu systemów, czyli zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej. Wszystkie trzy poziomy obejmuje przynależna systemowi kontroli wewnętrznej funkcja weryfikacji w postaci mechanizmów kontrolnych oraz niezależnego ich monitorowania. Oznacza to, że zgodnie z projektowanym rozporządzeniem za funkcję kontroli nie może całościowo odpowiadać wyłącznie jedna osoba, gdyż przestrzeganie mechanizmów kontrolnych i ...