Prawo: Nowa rola obsługi prawnej w bankach spółdzielczych

Stefan Cieśla
Radca prawny, legislator i menedżer o ponad dwudziestoletnim doświadczeniu. Był wiceprezesem zarządu Polskiego Banku Rozwoju, p.o. prezesa w Invest Banku S.A., członkiem organów zarządzających towarzystw ubezpieczeniowych. Z ramienia nadzoru bankowego dwukrotnie kierował zarządami komisarycznymi. Wieloletni wykładowca, między innymi w SGH i w CMKP, autor licznych publikacji na tematy finansów i IT. Kierując w latach 90. pionem prawnym BGŻ S.A., brał aktywny udział w tworzeniu nowych struktur banków spółdzielczych. Od 2012 r. związany z bankami spółdzielczymi, w 2015 r. razem z mec. Arturem Bińkowskim i mec. Wiesławem Wielankiem założyli Bankową Grupę Doradczą, konsorcjum kancelarii prawnych specjalizujących się w pomocy prawnej dla banków spółdzielczych.

Myślę o Rekomendacji D KNF ze stycznia 2013 r., obowiązującej banki od 1 stycznia 2015 r., a dotyczącej zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach, o Ustawie z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1166) dostosowującej rynek usług bankowych w sektorze banków spółdzielczych do wymogów dyrektywy CRD IV oraz o Ustawie z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe i niektórych innych ustaw w zakresie likwidacji Bankowego Tytułu Egzekucyjnego.

Dalekosiężne zmiany

Wskazana rekomendacja oraz przywołane akty prawne wprowadzają daleko idące zmiany do polskiego systemu bankowego.

Według Rekomendacji D, zgodnie z wymogami KNF określonymi w rekomendacji 10, będącej jedną z zaleceń dotyczących utrzymania i eksploatacji środowiska teleinformatycznego w bankach, instytucja powinna posiadać sformalizowane zasady współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług informatycznych, zapewniające bezpieczeństwo danych i poprawność działania środowiska teleinformatycznego, uwzględniające również usługi świadczone przez podmioty należące do grupy kapitałowej banku. Oznacza to konieczność formułowania przez służby prawne umów i regulacji zapewniających bankowi maksymalne bezpieczeństwo w relacjach z dostawcami usług i produktów środowiska teleinformatycznego. A także konieczność indywidualnej analizy poszczególnych projektów.

Szczególną rolę zaczęła odgrywać kwestia odszkodowań. Przepisy zarówno prawa bankowego, jak i Rekomendacji D wprowadzają wymóg przeniesienia pełnej odpowiedzialności za szkody wywołane przez dostarczone narzędzia i technologie teleinformatyczne na dostawcę tych narzędzi/ technologii. Wymusza to zwykle weryfikację umów proponowanych przez dostawców, którzy – zgodnie ze standardami funkcjonującymi w obrocie nowymi technologiami – oczekują znaczącego ograniczenia odpowiedzialności. Rekomendacja wymaga także zapisów w umowach odnośnie nadzoru nad ich realizacją. Trzeba pamiętać, iż nadzór i kontrola są pojęciami z zakresu zarządzania o różnych zakresach znaczeniowych. I tak, w ramach nadzoru strona powinna mieć prawo władczej ingerencji w treść nadzorowanego obszaru. W zakresie kontroli jest tylko prawo sprawdzania sposobu wykonywania i prawo zwracania uwagi. Rekomendacja wprowadza wymóg monitorowania przez bank wykonywania usług teleinformatycznych przez dostawcę oraz wymóg weryfikacji stosowanych przez niego mechanizmów kontrolnych, a na bank nakłada obowiązek uregulowania tych zagadnień w zawieranych z dostawcami umowach.

Prawa autorskie

Ważnym aspektem bezpieczeństwa umów, które przekłada się na bezpieczeństwo banku, jest także zagadnienie praw autorskich, na które w umowach winno się zwracać szczególną uwagę. Należy w nich prawidłowo zapisać wszelkie dotyczące ich postanowienia. W zależności od charakteru relacji z dostawcą trzeba przygotować właściwe umowy gwarantujące zachowanie przez bank prawa do oprogramowania. W umowach należy w szczególności określić sposób przeniesienia prawa, a więc jednoznacznie rozstrzygnąć, czy bank nabywa je, czy też uzyskuje tylko „prawo do prawa”, czyli licencję, czy też zawiera umowę dzierżawy lub najmu. Umowa powinna jednoznacznie „przenosić” lub „tworzyć” prawo, ponieważ prawo autorskie nakłada na umowy wymóg formy pisemnej pod rygorem ich nieważności. Powinny one także precyzyjnie opisywać „pola eksploatacji prawa”, jako że umowa tworzy określony stan prawny jedynie w odniesieniu do „pól eksploatacji” wyraźnie w niej wskazanych.

Zagadnienia ...