Polski rynek wierzytelności pod lupą inwestorów zagranicznych

Zwracają oni uwagę na to, że polski rynek w zakresie obrotu wierzytelnościami detalicznymi osiągnął znaczącą dojrzałość, podczas gdy w segmencie należności hipotecznych i sektora małych i średnich przedsiębiorstw spodziewany jest dalszy wzrost.

Dojrzały rynek NPL

Zaawansowane struktury transakcyjne i skuteczne modele biznesowe podmiotów zarządzających wierzytelnościami w połączeniu ze standaryzacją procesów sprzedaży wierzytelności detalicznych niezabezpieczonych po stronie banków pozwoliły międzynarodowym graczom ten fragment rynku kwalifikować jako rozwinięty. – Do wszelkich inwestycji podchodzimy ostrożnie. Dlatego długo trwało badanie polskiego rynku, przekonanie o możliwościach serwiserów, dokonujących wyceny, która staje się podstawą ewentualnej inwestycji. Tę wiedzę pozyskaliśmy, dysponujemy własnymi portfelami referencyjnymi i sądzę, że jesteśmy w stanie odgrywać na nim istotną rolę – przyznaje Karol Piętka, reprezentujący spółkę Hoist Finance Polska, Partnera Strategicznego kongresu. Według niego banki decydują się na sprzedaż wierzytelności z kredytów konsumpcyjnych (NPL) zewnętrznym spółkom, by ograniczyć ryzyko związane z działalnością kredytową i uzyskać większe zwroty w porównaniu z wewnętrznymi procesami windykacyjnymi.

Partner Strategiczny V Kongresu Zarządzania Wierzytelnościami prowadzi działalność w zakresie restrukturyzacji zadłużenia w 9 krajach europejskich. Stąd możność porównania transakcji sprzedaży portfeli wierzytelności detalicznych (niezabezpieczonych). – Na rozwiniętych rynkach brytyjskim czy skandynawskim banki sprzedają portfele regularnie, często o „świeżym” charakterze spraw. Inaczej niż we Francji, gdzie do sprzedaży wierzytelności przeterminowanych dochodzi sporadycznie – zauważa Piętka.

Perspektywy rynku wierzytelności hipotecznych

O ile rynek wierzytelności detalicznych w Polsce znajduje się na wysokim poziomie rozwoju, o tyle zrealizowano na nim jeszcze stosunkowo niewiele transakcji zakupu portfeli wierzytelności hipotecznych.

Choć, zdaniem Tomasza Janiszewskiego z firmy doradczej KPMG, będącej Partnerem Merytorycznym V Kongresu Zarządzania Wierzytelnościami, w najbliższym czasie można się spodziewać spektakularnych transakcji w tym zakresie. – Obserwując rynki europejskie, widać u nabywców tendencję do dywersyfikowania portfeli inwestycyjnych, zwłaszcza w Grecji czy Hiszpanii, gdzie sprzedano portfele o wartości 6 miliardów EUR. W związku z tym coraz chętniej spoglądają także na nasze, krajowe „podwórko” – zauważa Janiszewski.

Jakkolwiek większość ekspertów i analityków przewiduje dalszy wzrost sprzedaży portfeli wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, to rozbieżności między oczekiwaniami zbywców i możliwościami nabywców bywają przeszkodą w zawarciu kontraktu. – Problem polega na tym, że są to należności długoterminowe, ich regulowanie może potrwać kilka lat i dopiero po tym okresie powstaną krzywe odzysku, które najbardziej wiarygodnie pozwolą określić, jak portfele tego typu wyceniać – uważa Kinga Rogowska, Członek Zarządu Forum Debitum.

Pewne utrudnienie w szacowaniu ryzyka w transakcjach długami hipotecznymi, w opinii uczestników Kongresu Zarządzania Wierzytelnościami, może stanowić liberalizacja instytucji upadłości konsumenckiej od 2015 roku.  – Nowe regulacje w tym obszarze będą istotnie wpływały na sposób prowadzenia transakcji, ponieważ do sprzedaży dochodzi tylko wtedy, gdy banki mogą z niej wygenerować zysk, będący pochodną wysokości utworzonych rezerw. Obecnie banki w swoich modelach biznesowych nie uwzględniają ryzyka upadłości i jego oddziaływania na wycenę portfeli. Z kolei, przyjmując perspektywę wierzycieli wtórnych, w każda transakcja tego rodzaju to ryzyko weźmie pod uwagę przy wysokości stóp dyskontowych – prognozuje Bożena Graczyk, Partner w KPMG.

Także w obszarze odzyskiwania należności od małych i średnich firm (SME), podmioty zarządzające wierzytelnościami mogą liczyć w przyszłości na wzrost aktywów. Jak pokazuje kwartalny raport Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Krajowego Rejestru Długów BIG S.A., „Portfel należności polskich przedsiębiorstw”, 52,2% z nich wskazuje, że zatory płatnicze stanowią dla nich większą lub mniejszą barierę rozwojową, Uczestnicy panelu, poświęconego temu zagadnieniu zastanawiali się m.in., jakie wybrać strategie postępowania wobec dłużników z tego sektora. – Z naszych doświadczeń wynika, że proces dochodzenia należności wobec zadłużonych przedsiębiorców należy maksymalnie zindywidualizować, a nie opierać się na wystandaryzowanych procedurach – mówi Bartłomiej Wolak z EOS KSI Polska.  – Małe i średnie firmy potrzebują wsparcia merytorycznego, by w świecie finansów poruszać się równie sprawnie, jak w realnej gospodarce, czyli w przestrzeni sprzedaży i wykonywania usług. Jeżeli dotrzemy do nich z wiedzą, na jakie np. aspekty zwracać uwagę przy doborze kontrahentów, wówczas  wszyscy na tym zyskają – dodaje Bogusław Brudło, Dyrektor Centrum Zarządzania Zobowiązaniami Przeterminowanymi BZ WBK S.A.

Kongres oddziałuje na rynek

Dwudniowy Kongres Zarządzania Wierzytelnościami od 2009 roku towarzyszy dynamicznemu rozwojowi tego sektora usług finansowych. Dla praktyków biznesowych – zarówno wierzycieli pierwotnych, jak i wtórnych – jest platformą wymiany doświadczeń, ale również służy wzmacnianiu współpracy między zbywcami a inwestorami. Idee, powstające podczas kongresu, znajdują odzwierciedlenie w niemal dwukrotnym od 2010 roku wzroście wartości nominalnej portfeli wierzytelności, zarządzanych przez firmy, zrzeszone w KPF.

– Trzy kluczowe czynniki złożyły się na ten sukces: zasady dobrych praktyk sektora, wysoka kultura korporacyjna wiodących na rynku podmiotów i wreszcie element, którego nie byłoby bez dwóch poprzednich: wzajemne zaufanie – komentuje Andrzej Roter, Dyrektor Generalny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych.

Pięć dotychczasowych edycji Kongresu zgromadziło w sumie blisko 1000 uczestników. Oprócz przedstawicieli sektora bankowego i zarządzania wierzytelnościami wzięli w nim udział także reprezentanci branż pozafinansowych.

Tegoroczną Patronatem Honorowym objęły Komisja Nadzoru Finansowego i Krajowa Rada Komornicza.

Partner Merytoryczny: KPMG, Partner Strategiczny: Hoist Finance Polska, Partnerzy: Alektum Inkasso Sp. z o.o., Grupa EOS, Wardyński i Wspólnicy Sp. K., Krajowy Rejestr Długów BIG S.A., Forum Debitum Sp. z o.o., Big Consulting Sp. z o.o., Kredyt Inkaso S.A.

Źródło: KPF
Pierwsze zdjęcie: Arun Sharma, Associate Director, Portfolio Solutions Group, KPMG UK