Politycy chyba nigdy się nie nauczą, ludzie tak

Banki centralne odgrywają zupełnie inną rolę. Ich ogromne umocnienie spowodowane jest nadmiernym zaufaniem, że problemy wszystkich zostaną rozwiązane poprzez dodrukowanie pieniędzy. Wszystkie programy tzw. luzowania ilościowego (QE – quantitative easing) i wykup obligacji rządowych problematycznych krajów Europy mówią tylko o jednym: że banki centralne kontrolują świat i jest to droga do piekła. Nie ma nic gorszego niż to, gdy urzędnicy rosną w siłę, a ręka rynku słabnie. Jest to ściśle związane z innym zjawiskiem, które towarzyszy kryzysowi. Stale wzrasta ilość regulacji prawnych, ponieważ według polityków, kryzys spowodowany był niedostateczną ich ilością. Tak naprawdę było dokładnie odwrotnie. A mianowice, amerykańska administracja w 1977 roku wprowadziła ustawę Community Reinvestment Act, która nakazywała bankom pożyczanie pieniędzy, niezależnie od zdolności kredytowych kredytobiorców. Ustawa ta została zmieniona w czasie rządów Billa Clintona w 1995 roku i przyniosła obniżenie stóp procentowych dla ubogich warstw społecznych. Przy tak niskich stopach procentowych pożyczały też osoby ze złą historią kredytową.  Jak się okazało, wszyscy wiemy, tylko politycy o tym zapominają, że było to spowodowane po prostu nadmierną regulacją rynku.

Jednak kryzys nie przyniósł tylko złych zmian. Podczas gdy rządy i politycy nigdy się nie nauczą, rynek i ludzie nauczyli się wystarczająco. Do świadomości ludzi dotarła większa wiedza finansowa – bardziej interesuje ich, co się wokół nich dzieje, na co wydawane są ich pieniądze, jakie jest zadłużenie ich kraju, a co najważniejsze zaczęli oszczędzać w znacznie większym stopniu, niż ich własne państwa. Banki również dużo się nauczyły, także i te w Europie. Jeśli teraz będziecie ubiegać się o kredyt hipoteczny, doświadczycie tego na własnej skórze. Prawie żadna instytucja nie pożyczy wam pieniędzy na całą wartość nieruchomości. Wasze dochody mogą zostać zweryfikowane w kilku miejscach i jeśli posiadacie nawet najmniejszą „skazę“ w rejestrze dłużników, nie dostaniecie ani złotówki.

Rynek papierów wartościwych także pozytywnie wykorzystał doświadczenia kryzysu. W szczególności usunął dużą ilość spekulantów, którzy na giełdzie nie mają czego szukać. Nie oznacza to, że spekulanci nie pasują do parkietu giełdowego. Pasują. Kryzys w szeregach spekulantów oddzielił ziarna od plew. Wreszcie kryzys także pokazał dobre inwestycje, które warto obdarzyć zaufaniem.

Konkluzja: kryzys przyniósł nam wiele złego, ale również wiele pozytywów dla dalszego rozwoju. Problemem pozostaje krótkowzroczność przywódców politycznych, którzy nie widzą dalej, niż na jedną kadencję i dlatego chcą zadowolić wszystkich w krótkim czasie za wszelką cenę. Po pięciu latach urzędnik ma jeszcze więcej władzy, niż przed wybuchem kryzysu na rynku hipotek.  Najważniejsze jest to, że my wyciągnęliśmy z tego wnioski. Wiemy, że lepiej w dobrych czasach oszczędzać na czasy złe. Wiemy również, że zadłużenie należy spłacać i wreszcie, że potrafimy żyć skromniej, gdy wymagają tego okoliczności. Jesteśmy dobrym przykładem dla naszych krajów i wierzę, że i one się z czasem czegoś nauczą.

Michal Valentík,
główny strateg inwestycyjny
Generali PPF Invest