Obywatel w sieci

Dziś większość codziennych spraw możemy załatwić nie wychodząc z domu. Co najważniejsze   zajmuje to ułamek czasu jaki trzeba było na to poświęcać jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu. Oszczędność czasu i wygoda to obecnie priorytet. Jak podaje Gemius, internauci w Polsce stanowią 76,5% całej populacji. Jakie więc aktywności realizujemy „w sieci”? Co jest ostatnio najbardziej popularne?

Podatki i 500plus
Na chwilę przed 30 kwietnia (a w tym roku 2 maja) wielu z nas przypomina sobie o obowiązku rozliczenia podatku i skrupulatnie wypełnia formularze PIT. W ubiegłym roku już co czwarty podatnik skorzystał z rozliczenia on-line. Już dziś wiadomo, że elektroniczne zeznania podatkowe za rok 2015 ustanowią nowy rekord.

Przez 3 tygodnie kwietnia rodzice złożyli ponad 1,7 mln wniosków o świadczenia w ramach programu Rodzina 500plus. Prawie co czwarty wniosek został złożony przez Internet za pośrednictwem bankowości elektronicznej

Finanse i historie kredytowe
Czasy jednego banku na całe życie odchodzą w zapomnienie. Aktualnie 14,5 miliona osób aktywnie korzysta z bankowości elektronicznej. Wielu z nich korzysta z kilku banków jednocześnie. Dostęp do bankowości internetowej umożliwia dokonywanie wielu operacji. Zdalnie zakładamy dziś lokaty, kupujemy i sprzedajemy jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, wnioskujemy o kredyt czy pożyczkę, zmieniamy parametry konta, limity kwot dla dokonywanych transakcji, a nawet z powodzeniem składamy wnioski w programie Rodzina 500plus.

Osoby aktywne kredytowo bądź te, które sporadycznie wspierają się kredytami mogą sprawdzić swoją historię kredytową ze wszystkich banków – w jednym raporcie, nie wychodząc z domu. Serwis BIK daje dostęp do informacji jakie przekazały banki, począwszy od złożenie wniosku, terminowości spłaty rat kredytowych aż do spłaty zobowiązania. Informacje dotyczą wszystkich rodzajów kredytów, m.in. o kartach kredytowanych, limitach w koncie. Tam też sprawdzą kondycję spłat kredytów te osoby, które poręczyły kredyt innej osobie. Ponadto można aktywować elektroniczną usługę Alertów BIK, która chroni przed wyłudzeniem kredytu i powiadamia o opóźnieniu w spłacie.

Wakacje i bilety lotnicze
„Nie chce pan do Tokio, to ja bardzo radzę niech pan bierze do Melbourne, to bardzo rzadki bilet, jeszcze aktualny, samolot odleciał 3 dni temu, nawet jeszcze nie wrócił…” Takich tekstów już nikt nie uświadczy, bo dzisiaj do dyspozycji mamy serwisy z ofertami wakacyjnymi, w których liczba ofert biur podróży i ich różnorodność przyprawia o zawrót głowy. Ponadto wspierać mogą nas elektronicznie serwisy rekomendacyjne, dzięki którym zapoznamy się z opiniami i ustrzeżemy przed kiepską ofertą. A jeśli nie jesteśmy fanami zbiorowej turystyki możemy wynająć pokój w latarni morskiej, łódź na samotny rejs czy wiele innych usług, które ułatwią i uprzyjemnią nam wakacje – także on-line.

Rachunki i rejestry BIG
Kto nie płaci rachunków na czas, może trafić do Rejestru BIG, a jest ich w naszym kraju kilka. Aby uniknąć problemów i nie trudzić się z zapamiętywaniem terminów każdej płatności, możemy oczywiście przygotować zlecenia stałe, dokonywać płatności korzystając z bankowości elektronicznej lub pójść krok dalej. Dzięki jednemu z serwisów możemy proces płatności zautomatyzować. Wystarczy zgłosić dane podmiotu wystawiającego nam faktury za usługi typu, telefon, gaz czy energia. Reszta dokona się już bez naszego udziału.

Temat dłużników nierozerwalnie wiąże się z Biurami Informacji Gospodarczej, do których wpisywane są długi osób fizycznych i przedsiębiorców, w tym długi alimentacyjne. W BIG Info Monitor można np. zweryfikować wiarygodność finansową przyszłego pracodawcy, dewelopera, czy biura podroży, ale również sprawdzić, czy nikt nie umieścił tam informacji na nasz temat.

Zakupy
Handel w Internecie rozwija się prężnie. Jak podaje Gemius 55% wszystkich internautów  w Polsce chociaż raz dokonał zakupu on-line, a średnie miesięczne wydatki zostały oszacowane na 75 zł. Wartość polskiego rynku e-commerce w 2015 r. to 27 mld zł. Co przede wszystkim kupujemy przez Internet? Od odzieży, obuwia, książek, płyt, filmów przez samochody bądź części do nich, biżuterię, oprogramowanie, materiały budowlane, po artkuły dla kolekcjonerów i ubezpieczenia.

Sprawy urzędowe
Nie sposób pominąć tematu bardzo ważnego dla każdego kto skończył 18 lat, a mianowicie możliwości załatwiania przez Internet szeregu spraw urzędowych. Naprzeciw temu wychodzi ePUAP czyli Elektroniczna Platforma Usług Administracji, która powstała w 2008 r. Daje ona możliwość załatwiania ogromniej liczby spraw bez wychodzenia z domu, jest niestety jeden mały element, który powoduje, że jest ona wykorzystywana w niewielkim stopniu. Owym hamulcowym jest Profil Zaufany, który musimy posiadać do potwierdzania naszej tożsamości. Jak wynika z Raportu NIK, we wrześniu 2015 r. jedynie 1,2 proc. Polaków posiadało Profil Zaufany. Mimo, iż każdego roku coraz więcej osób korzysta wprost, bądź chociaż kontaktuje się z Administracją przez Internet, to jednak bardzo daleko nam do statystyk, np. Szwecji, gdzie ponad 80% obywateli korzysta z e-administracji. Jak podała NIK, 96 proc. dokumentów przekazywanych za pośrednictwem Platformy to korespondencja pomiędzy organami administracji.

Jak zapowiada Minister cyfryzacji Anna Streżyńska na początku przyszłego roku powinien ruszyć projekt Obywatel.gov.pl, a prace mają zmierzać do tego, aby maksymalnie uprościć problematyczne dziś choćby zagadnienie autoryzacji.

Mimo, iż nie posiadamy w większości podpisu kwalifikowanego czy zaufanego profilu są sprawy natury urzędowej, które udaje nam się załatwić zdalnie, np. odpis KRS, wyciąg z ksiąg wieczystych, co jeszcze?

E- zastrzeganie dowodu
W sytuacji kiedy stracimy dowód osobisty w związku z kradzieżą, czy po prostu go zgubimy, powinniśmy go jak najszybciej zastrzec. Nasze dane osobowe mogą być wykorzystane wbrew naszej woli, najczęściej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Co to znaczy? Ktoś na nasze konto może wyłudzić kredyt, dokonać zakupów na raty, założyć fałszywą działalność gospodarczą, wynająć mieszkanie, ukraść wypożyczony samochód i jeszcze wiele innych. Dowód możemy zastrzec właśnie przez Internet. Wystarczy posiadać konto w serwisie www.bik.pl, by w sytuacji stwierdzenia utraty dowodu jednym kliknięciem, bezpłatnie, wycofać go z obiegu. Informacja o zastrzeżeniu dokumentu trafi poprzez System Dokumenty Zastrzeżone, prowadzony przez Związek Banków Polskich, do wszystkich banków w Polsce. Zastrzeżony dowód uniemożliwi wykorzystanie naszych danych przez przestępcę.

Świadomość w świecie technologii
Tym, czym prąd był w wieku XX, tym Internet jest w obecnym stuleciu – zbliżył do siebie ludzi, miejsca, cały świat… I choć otwiera nieograniczone możliwości, to jednocześnie trzeba pamiętać, że wiąże się z nim wiele zagrożeń. Sam dostęp do sieci nie wystarczy, a swobodne korzystanie z udogodnień Internetu wprawdzie ułatwia życie, ale trzeba umiejętnie z niego korzystać. Warto świadomie zarządzać swoimi danymi oraz uczyć się i znać swoje prawa jako konsumenta.

Alina Stahl