Obligacje: Polska musi już płacić za pożyczone pieniądze prawie tyle co Węgry i Rumunia
Od początku roku rentowność 10-letnich obligacji Skarbu Państwa wzrosła o 2,6 pkt proc,, a w ciągu 12 miesięcy aż o 4,73 pkt proc. 11 kwietnia wynosiła 6,270%.
W Unii Europejskiej wyższą rentowność mają tylko 10-letnie obligacje Węgier (6,865%) i Rumunii (6,695%), z tym, że rentowność polskich 10-latek rośnie najszybciej i jest najwyższa od stycznia 2011 toku. Przed 11 laty miała tendencję spadkową, a obecnie rosnącą. Zapewne obecny poziom zostanie wkrótce przekroczony.
Na wydatki z tytułu obsługi zadłużenia i innych operacji finansowych Skarbu Państwa na rynku krajowym zaplanowano kwotę 20 770 mln zł, o 4,8% wyższą niż w projekcie nowelizacji ustawy budżetowej na rok 2021
Także na tle krajów wschodzących rentowność polskich obligacji jest wysoka. Serbskich wynosi 5,820%, wietnamskich 3,099%, tajskich 2,181%, chińskich 2,827%. Chińskie obligacje mają podobną rentowność jak amerykańskie.
Tanie finansowanie długu już się skończyło
W ciągu kilku miesięcy przeszliśmy od taniego do drogiego finansowania długu. W ustawie budżetowej na rok 2022 prognozowano, że koszt obsługi długu wyniesie 26 mld zł i będzie zbliżony do tego z roku 2021.
Prognoza ta oparta była na założeniu, że stopy procentowe NBP pozostaną niskie, podobnie jak inflacja, popyt na polskie papiery dłużne będzie wysoki, a tym samym niska ich rentowność.
Na wydatki z tytułu obsługi zadłużenia i innych operacji finansowych Skarbu Państwa na rynku krajowym zaplanowano kwotę 20 770 mln zł, o 4,8% wyższą niż w projekcie nowelizacji ustawy budżetowej na rok 2021, a na wydatki z tytułu obsługi zadłużenia i innych operacji finansowych Skarbu Państwa na rynkach zagranicznych zaplanowano kwotę 5 229,5 mln zł, o 15,5% niższą niż w projekcie nowelizacji ustawy budżetowej na 2021 r.
Największe pozycje tych zaplanowanych wydatków stanowią odsetki i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych. Na rynku krajowym miało to być 20 140,5 mln zł, a na rynkach zagranicznych 4 748,0 mln zł.
Zmarnowana szansa na obniżenie długu
Sumy te nie obejmują kosztu obsługi długu zaciąganego przez Polski Fundusz Rozwoju oraz przez fundusze BGK.
Wzrost rentowności oznacza zwiększenie kosztu obsługi długu w obecnym i przyszłym roku, a zapewne także w kolejnych latach, co najmniej do połowy obecnej dekady.
Spadające od 2015 do 2020 roku stopy procentowe i niska inflacja, a także polityka dużych banków centralnych (EBC, Fed, Banku Anglii) obniżająca rentowności obligacji na rynkach światowych powodowała, że koszt obsługi polskiego długu zmniejszał się, mimo rosnącego długu.
Polska nie wykorzystała okresu niskich stóp procentowych do obniżenia poziomu długu, za który obecnie będziemy płacili coraz więcej
W ostatnich 12 latach najwyższy był w roku 2013 – 42,460 mld zł, a najniższy w roku 2021 – 25,958 mld zł. Systematycznie malała relacja kosztów obsługi długu do wielkości długu – z 5,30% w roku 2012 do 2,28% w roku 2021.
Rosnąca rentowność obligacji sprawi, że w tym roku koszt obsługi wyniesie ok. 35 mld zł, czyli będzie o 10 mld zł większy od założonego w ustawie, zaś w roku 2023 przekroczy 40 mld zł.
Polska nie wykorzystała okresu niskich stóp procentowych do obniżenia poziomu długu, za który obecnie będziemy płacili coraz więcej.
Koszt obsługi długu Skarbu Państwa.
| Rok | Koszt obsługi długu w mln PLN | Dług Skarbu Państwa w końcu roku w mln PLN | Relacja kosztu obsługi długu do długu w % |
| 2010 | 34 143,00 | 701 850,6 | 4,86% |
| 2011 | 35 956,10 | 771 127,5 | 4,66% |
| 2012 | 42 108,82 | 793 853,7 | 5,30% |
| 2013 | 42 460,10 | 838 025,4 | 5,07% |
| 2014 | 34 455,90 | 779 938,4 | 4,42% |
| 2015 | 29 169,00 | 834 550,6 | 3,50% |
| 2016 | 32 055,90 | 928 666,2 | 3,45% |
| 2017 | 29 641,40 | 928 473,0 | 3,19% |
| 2018 | 29 486,20 | 954 269,3 | 3,09% |
| 2019 | 27 336,00 | 973 338,2 | 2,81% |
| 2020 | 29 300,20 | 1 097 480,0 | 2,67% |
| 2021 | 25 957,70 | 1 138 031,3 | 2,28% |
Źródło: Ministerstwo Finansów, obliczenia własne
