Nowoczesny Bank Spółdzielczy | Sparda-Banken | Specyficzna grupa niemieckich banków spółdzielczych

Dr hab. Eugeniusz Gostomski
profesor Uniwersytetu Gdańskiego

Najstarszy bank tego rodzaju utworzyli badeńscy urzędnicy kolei w 1896 r. w Karlsruhe. Początkowo funkcjonował jako Stowarzyszenie Oszczędnościowo-Zaliczkowe. Jego celem było umożliwienie zrzeszonym w nim kolejarzom lokowania na korzystnych warunkach oszczędności i zaciągania, w razie potrzeby, niedrogich pożyczek. Wkrótce potem powstało pięć kolejnych banków o podobnym charakterze. W 1906 r. powołały one do życia niezależny związek rewizyjny – Revisionsverband der Sparda-Banken, który uznawany jest za poprzednika działającego dzisiaj Związku Banków Sparda we Frankfurcie nad Menem (Verband der Sparda-Banken).

Nowe czasy, nowe zadania

Spółdzielcze banki kolejarzy przetrwały pierwszą wojnę światową i kryzys gospodarczy lat trzydziestych XX w. i odrodziły się po drugiej wojnie światowej. W 1969 r. otworzyły się także na obsługę innych pracowników sektora publicznego, a od 1974 r. obsługują wszystkich, którzy dokonują regularnej wpłaty środków na swój rachunek płacowy bądź emerytalny. Obecnie funkcjonuje 11 banków Sparda (patrz tab. 1). Każdy z nich funkcjonuje w określonym regionie, nie konkurując z inną instytucją z grupy. Łącznie obszar ich działalności obejmuje cały kraj. Należą do największych instytucji finansowych spółdzielczego sektora bankowego.

Średnia suma bilansowa banku Sparda na koniec 2020 r. wynosiła 7,4 mld euro, średnio miał on 318 tys. członków, zatrudniał 625 osób i posiadał 32 placówki, głównie na dworcach lub w pobliżu budynków dworcowych. Od innych banków spółdzielczych wyróżniają się tym, że są klasycznymi detalicznymi instytucjami finansowymi, działającymi w środowisku miejskim i nie obsługują ani rolników, ani przedsiębiorców. Są to banki spółdzielcze szczebla podstawowego, ale o zasięgu regionalnym. W zakresie wyrównywania płynności i realizacji transakcji rozliczeniowych korzystają z usług DZ Banku, który – tak jak w przypadku pozostałych instytucji spółdzielczych – jest ich bankiem centralnym.

Banki Sparda, podobnie jak inne banki spółdzielcze, są własnością swoich członków. Aby zostać jego członkiem, wystarczy nabyć chociaż jeden udział. Ilość posiadanych udziałów określa wysokość wypłaconej każdemu członkowi dywidendy, która stanowi swego rodzaju oprocentowanie udziałów ...