Norwegia płaci za dostęp do rynku UE, a Polska jest największym beneficjentem Funduszy Norweskich
Sekretarz stanu w norweskim MSZ Eivind Vad Petersson zwrócił uwagę, że zwiększone przychody z ropy i gazu trafiają głównie do Norweskiego Państwowego Funduszu Emerytalnego ( Statens pensjonsfond).
Historia Funduszy Norweskich
Choć w wyniku wojny na Ukrainie wzrosły dochody z ropy naftowej, to wartość funduszu spadła w wyniku bessy na rynkach światowych. Politycy norwescy przypomnieli też, że Polska jest beneficjentem tzw. Funduszy Norweskich i Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Fundusze te zostały utworzone w 1994 roku. Początkowo w ich tworzeniu partycypowały Austria, Finlandia i Szwecja, które opuściły Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) i w 1995 roku dołączyły do EWG, dzisiejszej Unii Europejskiej.
W EFTA pozostały: Norwegia, Islandia, Lichtenstein i Szwajcaria. Ten ostatni kraj nie jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego i nie finansuje funduszy.
Co Polska dostała od Norwegii?
Głównym sponsorem obu funduszy jest Norwegia, która w całości finansuje Fundusze Norweskie i w 94 proc. Fundusze EOG. Na Islandię przypada 5 proc., a na Lichtenstein 1 proc.
Środki z funduszy przeznaczane są dla uboższych krajów Unii Europejskiej. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.
W Polsce za koordynację Funduszy Norweskich i Funduszy EOG odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej
W latach 2014-2021 alokacja Funduszy EOG wyniosła 1492,9 mln euro, z czego na Polskę przypadło 397,8 mln euro, a Funduszy Norweskich 1208,9 mln euro, w tym 411,5 mln euro otrzymała Polska.
Norwegia w 11 programach UE
W latach 2021-2027 Norwegia uczestniczy w jedenastu programach unijnych, w tym w:
– Horyzont Europa – program UE na rzecz badań naukowych i innowacji
– Erasmus+ – nowy program edukacyjny UE
– Program kosmiczny UE
– Europejski Fundusz Obronny
– Program rynku wewnętrznego, którego celem jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego i wzmocnienie konkurencyjności firm w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw.
W Polsce za koordynację Funduszy Norweskich i Funduszy EOG odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Poszczególne programy Funduszy są wprowadzane między innymi przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Dzięki wsparciu funduszy norweskich do tej pory dofinansowanie uzyskało ponad 840 projektów, wybranych z ponad 3300 wniosków, zgłoszonych w 38 otwartych naborach.
