Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raporty WIB | To może być trudny rok dla banków

Jak obecna sytuacja przełoży się na funkcjonowanie banków w Polsce? Badania na ten temat prowadzono w ramach Programu Analityczno-Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości. Efektem analiz jest raport zatytułowany „Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków”, przygotowany przez zespół badawczy w składzie: prof. Jan Czekaj, dr Wojciech Zatoń, dr hab. Czesław Lipiński, dr Andrzej Banasiak, Agnieszka Nierodka i dr Tomasz Pawlonka.

Zaletą wysokie kapitały

W jakiej kondycji znajdował się polski sektor bankowy u schyłku pierwszego roku pandemii? Eksperci zwracają uwagę, że po burzliwym pierwszym półroczu sytuacja ustabilizowała się w kolejnych miesiącach. Jednak akcja kredytowa pozostaje na relatywnie niskim poziomie: należności od sektora instytucji rządowych (bez instrumentów dłużnych) i samorządowych oraz sektora niefinansowego (z instrumentami dłużnymi) wzrosły w skali roku tylko nieznacznie, bo o 1,2%, podczas gdy w roku poprzedzającym przyrost sięgnął 3,9%. Po obniżkach stóp procentowych wiosną 2020 r. banki podjęły działania dostosowujące do nowego środowiska. Relatywnie szybszy spadek kosztów odsetkowych w porównaniu ze stroną przychodową przyniósł pewne ustabilizowanie wyników z tytułu odsetek oraz prowizji na przełomie III i IV kw. 2020 r. Roczny wynik z tytułu odsetek okazał się zarazem o 4,4% niższy niż w okresie wcześniejszym.

Obniżenie wyniku w tym obszarze zostało w pewnym stopniu skompensowane rezultatem z tytułu opłat i prowizji, wyższym o 11,4% wobec 2019 r. Oszczędna polityka w zakresie kosztów własnych ograniczyła wzrost kosztów prowadzenia działalności do 3% w skali roku, mimo znaczącego wzrostu składek na BFG (o 13,8%) i szacowanej na 3% podwyżki kwoty podatku od aktywów (tzw. podatku bankowego). Równocześnie jednak wzrosły odpisy z tytułu utraty wartości kredytów aż o 40,8%, co należy tłumaczyć jako skutek działania stosowanych modeli oczekiwanych strat kredytowych, częściowo kompensowany poprzez efekt moratoriów kredytowych.

W całym 2020 r. zysk netto sektora bankowego wyniósł 7,78 mld zł, czyli spadł o prawie 50% wobec roku poprzedzającego. Przy nadal wysokich kapitałach wskaźnik zwrotu z kapitałów (ROE) zmalał o 236 pkt. baz., do 4,55%, zaś zwrotu z aktywów (ROA) o 29 pkt. baz., do 0,44%. Sytuacja kapitałowa branży jako całości była dobra. Przy relatywnie niewielkim wzroście łącznej wartości ekspozycji ważonej ryzykiem (+2,3%), będącej konsekwencją obniżonej dynamiki kredytów oraz funduszach własnych zwiększonych o 7,8%, adekwatność kapitałowa, charakteryzowana przez współczynnik TCR, poprawiła się o 1 pkt. proc., do ponad 20%, przy minimalnym wymogu 10,5% jako sumie wymogu CRR i bufora zabezpieczającego.

„Oznacza to istnienie na zagregowanym szczeblu znacznej rezerwy kapitałowej, umożliwiającej zależnie od potrzeb wchłonięcie znacznych strat albo bezpieczną ekspansję kredytową, jeśli pojawiłoby się odpowiednie zapotrzebowanie ze strony realnej gospodarki. Sytuacja w poszczególnych bankach jest zróżnicowana, zależąc przede wszystkim od posiadanych funduszy własnych i zaangażowania w sporne aktywa” – oceniają autorzy raportu.

Z frankami byłoby znacznie gorzej

Twórcy opracowania przedstawili symulacje i prognozy wyniku finansowego dla sektora bankowego, uwzględniające wariantowe założenia. Główny akcent położono na wpł...