Klienci banków spółdzielczych: Zmiany aktywności klientów BS-ów na rynku usług bankowych

Marcin Idzik

W2016 r. systematycznie obniżała się aktywność klientów BS-ów na rynku usług bankowych, wprawdzie ciągle jesteśmy w trendzie wzrostowym, jednak dynamika jest coraz słabsza.

Aktywność klientów na rynku bankowym jest egzemplifikacją popytu na usługi bankowe. Stanowi ważną miarę bieżącej oraz przyszłej sytuacji ekonomicznej banków, pozwala na lepsze zrozumienie zmian sytuacji na rynku bankowym. Zachowania konsumentów po pewnym czasie znajdują swoje odzwierciedlenie w statystykach zmian wartości podstawowych pozycji po stronie przychodów z tytułu opłat i prowizji, a także przychodów odsetkowych. W grudniowym badaniu „Monitor Bankowy ZBP” 38% dyrektorów placówek banków spółdzielczych stwierdziło, że w 2016 r. głównym źródłem zysków banków spółdzielczych był wzrost przychodów odsetkowych oraz przychodów z tytułu opłat i prowizji, 58% oceniło, że za zyskami stoi głównie redukcja kosztów. Ciekawie prezentuje się podstawowa statystka źródeł przychodów BS-ów w 2016 r. Tylko 12% dyrektorów placówek wskazuje, że za zmianę przychodów jest odpowiedzialny wzrost liczby nowo pozyskanych klientów, 29%, że wzrost cen usług bankowych, a 59%, że sprzedaż produktów dotychczasowym klientom (patrz schemat 1). Tak określona struktura źródeł przychodów tylko podkreśla dość oczywistą rolę czynników popytowych.

 Najczęściej aktywność klientów banków rozpatrywana jest z perspektywy liczby osób korzystających z określonych produktów i usług oraz zakresu korzystania z nich. Według danych TNS Polska w 2016 r. banki spółdzielcze prowadziły 11% wszystkich rachunków oszczędnościowo- -rozliczeniowych; wydały 2% kart używanych na rynku przez klientów indywidualnych; miały 8% udziału w rynku kredytów konsumpcyjnych gotówkowych oraz 5% w rynku kredytów konsumpcyjnych ratalnych, przypadało na nie 14% lokat terminowych (mierzonych liczbą rachunków, a nie wartością środków). Przeciętnie klient BS-u korzystał z 1,8 produktu bankowego, 94% z nich korzysta z placówek bankowych, a 25% proc. przynajmniej kilka razy w miesiącu bywa w placówce banku spółdzielczego. 56% klientów BS-ów korzysta z bankomatu – 21% z nich przynajmniej raz w tygodniu, 57% raz w miesiącu, pozostali rzadziej lub wcale. W minionym roku tylko 22% klientów BS-ów korzystało z bankowości internetowej, ze zleceń stałych 16%, przelewy jednorazowe realizowało 40%, wpłaty i wypłaty gotówkowe 82%, a przelewy zdefiniowane 5%. Można mnożyć takie statystyki, poznawczo są ciekawe, mają jednak jedną wadę – nie dostarczają informacji o zmianach w czasie. Oczywiście lukę tę można wypełnić oceną zmian aktywności klientów na przestrzeni danego okresu (patrz wykres 1) lub porównać odczyty z różnych okresów.

Pozytywny bilans

Jeśli weźmiemy pod uwagę różne obszary aktywności klientów banków spółdzielczych na rynku bankowym, to ogólny roczny bilans zmian jest dodatni, przy czym opinii pozytywnych jest mniej niż przed rokiem. 86% badanych placówek odnotowało wzrost liczby klientów korzystających z dostępu elektronicznego, jednak jest to o 6 pkt. proc. mniej niż przed rokiem; 41-proc. wzrost liczby kredytów indywidualnych (r./r. mniej o 4 pkt. proc.), również 41-proc. wzrost liczby rachunków osób prowadzących działalność gospodarczą (r./r. mniej o 6 pkt. proc.). Podobne zmiany dynamiki zaobserwowano w przypadku liczby lokat indywidualnych. 41% badanych stwierdziło, że wzrosła liczba odmów udzielenia kredytu (r./r. o 6 pkt. proc.).

Aktywność klientów na rynku bankowym ma zmienną dynamikę, a ocena poziomu zjawisk i ich zmian to tylko częściowy obraz. Kluczowe znaczenie ma identyfikacja prawidłowości, jakie występują w zmianach ...