Kiedy na opakowaniach będą musiały być umieszczane oznakowania ułatwiające sortowanie odpadów opakowaniowych?

Minister środowiska ma określić wzory oznakowania opakowań. Za nieprzestrzeganie nowych wymagań przewidziano wysokie kary. Ustawa miałaby wejść w życie już 1 stycznia 2021 roku.

Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta

‒ Popieramy ideę oznakowania środowiskowego produktów w opakowaniach jako działanie zbliżające naszą gospodarkę do modelu obiegu zamkniętego.

Oznakowanie produktów ułatwiające sortowanie odpadów opakowaniowych to jedna z najbardziej skutecznych form edukacji społeczeństwa w zakresie postępowania z odpadami. To niezbędny element systemu zarządzania odpadami opakowaniowymi, który powinien zostać w Polsce wprowadzony tak szybko, jak to możliwe.

Zwracamy jednak uwagę, że wdrożenie tego obowiązku w naszym kraju  jest zdecydowanie przedwczesne – mówi Dominik Gajewski, radca prawny, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Aby oznakowanie środowiskowe miało sens musi być możliwe do zastosowania i wyegzekwowania i nie może wprowadzać w błąd. W tym celu  niezbędne jest zbudowanie efektywnego systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi.

W Polsce taki system dopiero powstaje. W odróżnieniu od większości krajów Unii Europejskiej u nas dopiero wprowadza się przepisy dotyczące zasad finansowania systemu gospodarki opakowaniami w ramach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.

Czytaj także: Warszawa jako pierwsza w Polsce w programie Zielone Miasta EBOR

Wiele problemów do rozstrzygnięcia

Nie powinniśmy regulować elementów systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi w sposób cząstkowy, w sytuacji, gdy jeszcze nie mamy uporządkowanego całego systemu i sposobu jego finansowania.

Konieczne jest określenie elementów strategicznych: sposobu finansowania systemu, w szczególności dofinansowanie rozwoju jego kluczowych składowych, jak sortowanie i recykling.

Ponadto, aby wprowadzić obowiązkowe oznakowanie dotyczące recyklingu opakowań, powinniśmy znać odpowiedzi na kilka pytań: Jakie rodzaje opakowań i w jaki sposób sortowane mogą być poddane recyklingowi obecnie, a jakie będą mogły być po wdrożeniu systemu gospodarki odpadami w ramach Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.

Obecnie takich danych w skali Polski nie ma, a dostępne informacje częściowe są często sprzeczne. Trudno jest zebrać jednoznaczne informacje o sposobie sortowania odpadów opakowaniowych pochodzących z poszczególnych branż.

Europejski Zielony Ład przewiduje zmianę polityki UE dotyczącej deklaracji środowiskowych (environmental claims) stosowanych w odniesieniu do produktów i usług i adresowanych do konsumentów, a konkretne działania regulacyjne przewidziane są w Planie Działań dotyczącym Gospodarki o Obiegu Zamkniętym już na 2020 i 2021 rok.

Regulacje te zwiększą efektywność egzekwowania prawidłowości oznakowania środowiskowego. Prawdopodobnie już niebawem nieuczciwe deklaracje środowiskowe (jak nieprawidłowe oznakowanie recyklowalności) zostaną obciążone wysokimi karami finansowymi.

Czytaj także: Czy pandemia COVID-19 wpływa na proekologiczne zachowania Polaków?

Wspólne unijne oznaczenia?

Wprowadzanie oznakowania środowiskowego opakowań powinno odbywać się w sposób nie naruszający zasad funkcjonowania wspólnego rynku UE.

Opakowania produktów konsumenckich nie mają charakteru „krajowego”. Większość kategorii produktów wprowadza  się do obrotu zgodnie z prawem wspólnotowym. Prawo UE reguluje również oznakowanie, w tym większość symboli i piktogramów.

Nie jest możliwe umieszczanie na produktach 27 krajowych rodzajów oznakowania środowiskowego. Na razie żadne inne państwo nie planuje wprowadzenia rozwiązań krajowych w zakresie oznakowania środowiskowego.

W ocenie Konfederacji Lewiatan najbardziej skutecznym sposobem informowania konsumentów o postępowaniu z odpadami opakowaniowymi byłby system wspólnotowy.

‒ W sytuacji, gdy zasady sortowania i recyklingu w Polsce nie są ujednolicone i powszechnie znane uczestnikom łańcucha wartości opakowań, wprowadzanie oznakowania opakowań dla konsumentów wydaje się zdecydowanie przedwczesne – dodaje Dominik Gajewski.

Czytaj także: Koalicja Klimatyczna o unijnych planach zielonej transformacji