Horyzonty Bankowości 2013: Euro i współczesny ład walutowy

Sławomir Dolecki

Prowadzone przez dr Marię Dunin- -Wąsowicz spotkanie było próbą połączenia praktycznego oraz teoretycznego spojrzenia na problemy przyszłości finansowej świata. Zaproszenie do rozmowy przy wspólnym stole przyjęli: prof. Katarzyna Żukrowska z Katedry Bezpieczeństwa Szkoły Głównej Handlowej; prof. Julian Auleytner, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. J. Korczaka w Warszawie; prof. Edward Haliżak z Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Krzysztof Jasiecki z Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Cenna stabilność Trwający od ponad pięciu lat światowy kryzys finansowy jest przyczyną poważnych zmian w światowym systemie walutowym. Są one przyczynkiem do badań, w ramach których, obok problemów strefy euro i pogarszającej się kondycji dolara, systematycznie podejmuje się kwestię ekspansji Chin i wpływu ich waluty na współczesną finansową równowagę sił. Aby dyskusji nadać dynamikę już od pierwszych chwil, dr Maria Dunin- Wąsowicz postawiła na wstępie śmiałą tezę, iż świat zmierza do porzucenia obecnego dolarowego systemu walutowego na rzecz multilateralnego rozkładu sił z nadzieją, iż trójkąt USA – UE – Chiny zapewni większe, niż miało to miejsce w minionych dwustu latach, zbilansowanie gospodarcze świecie.

Prognozę z dystansem przyjęła prof. Katarzyna Żukrowska. Jej zdaniem obecny system finansowy jest na swój sposób stabilny i bezpieczny. Widać to w perspektywie wieloletniej, pokazującej wprawdzie wahania kursów walut, które jednak nie pociągnęły za sobą głębokich zmian tych kursów. Ryzyko kursowe bowiem występujące jeszcze przed 20 laty stosunkowo często, dzisiaj nie jest już tak duże, więc sytuacja jest znacznie stabilniejsza.

– Znaleźliśmy się w sytuacji, gdy w rezerwach banków centralnych niemal wszystkich krajów dominuje jedna waluta. Przy czym rezerwa ta nie jest elementem rezerw kraju, który tę walutę wyemitował – tłumaczyła prof. Żukrowska.

– Chodzi oczywiście o dolara amerykańskiego i jego wyjątkowe znaczenie jako waluty światowej. A to sprawia, że problem jego wartości przestał być problemem amerykańskim, lecz problemem ogólnoświatowym. Oczywiście zawsze pojawia się hipotetyczna możliwość, że kraje azjatyckie, które mają olbrzymie rezerwy zdeponowane w dolarze amerykańskim, chciałyby się tej rezerwy pozbyć, co pociągnęłoby za sobą całkowity błyskawiczny spadek wartości jego kursu. W praktyce – według prof. Żukrowskiej – nie jest to możliwe, ponieważ kraje azjatyckie, jako ogromny eksporter, przez działania „na obniżkę” zamknęłyby sobie rynki zbytu.

– W zapasach taką sytuację nazywa się nelsonem – podsumowała prof. Katarzyna Żukrowska. – Utrzymanie stabilności, polegającej między innymi na zachowaniu ceny dolara, jest więc w interesie wszystkich.

Grozi nam wojna hegemoniczna

Z opisem sytuacji na globalnym rynku finansowym nie zgodził się prof. Edward Haliżak.

– Uważam, że na świecie zmierzamy w stronę wyjątkowo ostrej walutowej wojny hegemonicznej. Taka wojna ma miejsce wówczas, gdy szykuje się zmiana strukturalna w międzynarodowym układzie sił – mówił prof. Haliżak.

– Zmiana taka polega na wprowadzeniu waluty chińskiej i będzie ona podstawową zmianą strukturalną XXI w. Wymienialny juan uderzy przede wszystkim w Stany Zjednoczone, w dominującą rolę waluty amerykańskiej, ograniczając drastycznie możliwość taniego finansowania się przez USA. Po raz pierwszy w historii Stanów Zjednoczonych na horyzoncie pojawi się kraj, który będzie w stanie zmniejszyć możliwości oddziaływania tego mocarstwa nie poprzez lotniskowce i podwodne łodzie atomowe, ale za pomocą bardzo sprawnie zaplanowanie i wdrażanej strategii. Takich sytuacji już nie można określać pojęciem stabilności. Prof. Edward Haliżak przypomniał, że już kilka dekad temu ekonomiści z chińskiej akademii nauk analizowali możliwości pokojowego wzmocnienia mocarstwowej pozycji Chin na świecie. Doszli do wniosku, że najprostszą i najskuteczniejszą metodą osią...