Diabeł tkwi w szczegółach, czyli jak czytać umowę kredytową

Zanim pójdziemy do banku lub pośrednika finansowego zapoznać się z ofertą kredytową, warto, abyśmy przemyśleli nie tylko, ile potrzebujemy pożyczyć pieniędzy, aby zrealizować cel, ale też jakie są nasze możliwości finansowe i jaka wysokość raty nie będzie nadmiernym obciążeniem. Przyjmuje się, że maksymalna wysokość raty nie powinna przekraczać 65 proc. miesięcznych zarobków. Kierując się tą zasadą należy jednak wziąć poprawkę na własne dochody i wydatki stałe. Ustalmy taką kwotę miesięcznego zobowiązania, aby budżet domowy pozwalał na realizację podstawowych potrzeb i ewentualną spłatę wcześniejszych zobowiązań.

Jeśli nie zrobiliśmy wcześniej rozeznania pod kątem różnych ofert, np. w internecie, warto zamiast do oddziału banku, udać się do firmy pośrednictwa i doradztwa finansowego. Jego zadaniem jest wsparcie klienta w wyborze odpowiedniej oferty, wspólna analiza dostępnych w bankach ofert pod kątem naszych możliwości finansowych i tego, jak dany bank oceni naszą zdolność kredytową. Dzięki temu będziemy mieli do wyboru kilka ofert wyselekcjonowanych pod kątem naszych oczekiwań i sytuacji finansowej, co może zaoszczędzić wiele czasu. Po uzyskaniu wstępnej decyzji kredytowej, będziemy mieli również możliwość zabrania ze sobą umowy i przestudiowania jej na spokojnie w zaciszu domowym przed podpisaniem. Na co trzeba zwrócić szczególną uwagę studiując ten dokument?

Sprawdź koszt i oprocentowanie
Przy wyborze kredytu zwróćmy uwagę przede wszystkim na rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO) – jest to całkowity roczny koszt kredytu, który uwzględnia kwotę kredytu, oprocentowanie i dodatkowe opłaty, np. prowizję czy ubezpieczenie. Dzięki zsumowaniu wszystkiego w jedną liczbę, łatwo porównać różne oferty i znaleźć tą faktycznie najtańszą. Instytucje finansowe zobowiązane są do podawania RRSO dla kredytów gotówkowych na podstawie Ustawy o kredycie konsumenckim.

Studiując umowę kredytową, należy szczególnie baczną uwagę zwrócić na warunki zmiany oprocentowania. Oprocentowanie stałe pozwala na łatwą kontrolę kosztów kredytu, ponieważ harmonogram spłat znany w momencie podpisania umowy nie zmieni się w trakcie jej trwania. Inaczej w przypadku oprocentowania zmiennego, które oparte jest o tzw. stopę referencyjną, przykładowo WIBOR, czyli stopę procentową po jakiej banki w Polsce udzielają kredytów innym bankom. Do niej bank dolicza swoją marżę. Podstawa oprocentowania i zasady jego zmiany oraz marża powinny być zapisane w umowie kredytowej, co umożliwia kontrolowanie kosztów kredytu. Jeśli bank odsyła w dokumencie do wewnętrznego regulaminu, musimy wiedzieć, że warunki kredytu mogą zmieniać się w trakcie trwania umowy, niejako bez naszej zgody.

Negocjuj, nie rezygnuj
Jeśli po podpisaniu umowy zmienimy zdanie i będziemy chcieli zrezygnować z kredytu, to zgodnie z art. 11 Ustawy o kredycie konsumenckim, mamy prawo odstąpić od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Będziemy wtedy jednak musieli uiścić odsetki za okres, w którym faktycznie korzystaliśmy z przyznanych środków. Większość banków daje możliwość zrezygnowania z kredytu w dowolnym momencie lub po upływie określonego czasu, jednak zazwyczaj wiąże się to z dużymi kosztami po stronie klienta – nawet do kilku procent kwoty kredytu. Obowiązkowe jest więc przestudiowanie zapisów, które dotyczą możliwości wcześniejszej spłaty kredytu.

Trzeba też pamiętać, że przed złożeniem naszego podpisu pod zobowiązaniem kredytowym możemy z bankiem negocjować przedstawioną ofertę, np. wysokość oprocentowania rat, kwotę prowizji za udzielenie kredytu czy cenę ubezpieczenia. Im więcej będziemy chcieli pożyczyć od banku i im wyższa nasza zdolność kredytowa, tym lepszą mamy pozycję negocjacyjną. Ważna przy tym będzie również dobra historia kredytowa. Przeforsowanie zapisów umownych na naszą korzyść może być łatwiejsze, jeśli skorzystamy z innego produktu w banku, np. konta osobistego lub karty kredytowej. Negocjować trzeba na samym początku, zanim podpiszemy dokumenty. W czasie trwania umowy może to być bardzo trudne, a czasami niemożliwe.

Podsumowując, przy podejmowaniu decyzji o kredycie gotówkowym niezwykle ważne jest, by pamiętać o trzech rzeczach:

• Wysokość raty powinna być na poziomie gwarantującym, że nasze pozostałe dochody pozwolą na realizację podstawowych potrzeb.
• Przy wyborze kredytu musimy zwrócić szczególną uwagę na całkowity roczny koszt kredytu (RRSO).
• W ciągu 14 dni możemy odstąpić od umowy zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim.

Remigiusz Stupnicki
ekspert ds. pożyczek i kredytów gotówkowych
Idea Expert