Czy import z Chin zagraża gospodarce Unii Europejskiej?

W 2025 r. skumulowana (za cały rok) nadwyżka w bilansie handlowym Chin po raz pierwszy w historii ukształtuje się powyżej 1 biliona dolarów. I to mimo wojny handlowej na linii USA-Chiny.

Ta granica została już przekroczona w listopadzie (por. MAKROmapa z 8.12.2025), a w grudniu ta nadwyżka jeszcze się powiększy.

Chiny dokonują bowiem skutecznej reorientacji geograficznej swojego eksportu. Mniejszy eksport do USA jest rekompensowany przez większy handel z innymi rynkami.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że w listopadzie eksport z Chin do UE wzrósł o 14,8% r/r wobec 0,9% w październiku (por. wykres).

W kwietniu br. Komisja powołała specjalną grupę zadaniową ds. nadzoru nad importem (import surveillance task force), która opracowała zautomatyzowane narzędzie oparte o dane celne, pozwalające śledzić trendy w imporcie do UE i szybko identyfikować kody CN (Combined Nomenclature – ośmiocyfrowy system klasyfikacji towarów), dla których od 1 stycznia 2025 r. obserwuje się potencjalnie szkodliwe nasilenie napływu towarów.

Celem tego systemu nie jest zastąpienie klasycznych działań ochronnych na unijnym rynku, lecz stworzenie wczesnego systemu ostrzegania. Punktem wyjścia było narastające ryzyko przekierowywania strumieni towarów – zwłaszcza z rynków objętych cłami ochronnymi lub innymi restrykcjami – na rynek unijny, co mogłoby prowadzić do gwałtownego wzrostu importu po obniżonych cenach i podważać konkurencyjność producentów z UE.

Identyfikacja branż (kodów CN) potencjalnie zagrożonych przekierowaniem handlu opiera się na zestawie precyzyjnych kryteriów, które mają wychwycić nietypowe zmiany w napływie towarów do UE.

Kod CN uznaje się za zagrożony wtedy, gdy łącznie spełnionej jest pięć warunków: po pierwsze, w danych z 2025 r. musi pojawić się odchylenie ilości importu od wzorców obserwowanych od 2023 r.; po drugie, wolumen importu w 2025 r. musi być co najmniej o 5% wyższy niż w analogicznym okresie 2024 r.; po trzecie, ceny importowe muszą spaść o minimum 5% względem ubiegłego roku; po czwarte, średnia tygodniowa wartość importu danego produktu musi przekraczać 200 tys. euro; oraz w UE musi istnieć produkcja takiego wyrobu na poziomie sektorowym.

Tak zdefiniowane progi mają zapewnić równowagę między wychwytywaniem faktycznie istotnych zmian handlowych a unikaniem nadmiaru przypadków, które mogłyby mieć charakter przypadkowy lub sezonowy.

Komisja zastrzega jednocześnie, że metodyka może być modyfikowana w przyszłości, jeśli zgłoszenia branż wskazywałyby na potrzebę jej udoskonalenia.

Czytaj także: Globalny duopol staje się faktem?

„Mapa cieplna” (heatmap) Komisji Europejskiej dot. sygnałów przekierowania handlowego

Wyniki monitoringu prezentowane są przede wszystkim w formie „mapy cieplnej” (heatmap), która pozwala szybko ocenić natężenie potencjalnych sygnałów przekierowania handlowego. Narzędzie to wizualizuje, w ramach jakich branż i kierunków geograficznych najczęściej kody CN klasyfikowane są jako zagrożone.

Zastosowana skala barw dzieli obserwacje na cztery kategorie w zależności od częstości występowania takich sygnałów: najciemniejsze odcienie odpowiadają kombinacjom sektora i kraju pochodzenia, dla których liczba zagrożonych kodów CN jest najwyższa, jaśniejsze wskazują na częstość powyżej średniej lub poniżej niej, natomiast brak zabarwienia oznacza obszary, w których nie odnotowano żadnych sygnałów.

Dzięki temu decydenci i przedstawiciele branż mogą szybciej zorientować się, gdzie potencjalne zakłócenia mogą wymagać dalszej analizy lub działań ochronnych, a gdzie zmiany w handlu mają charakter bardziej rozproszony lub krótkotrwały.

Mapa jednoznacznie wskazuje, że największa koncentracja sygnałów ostrzegawczych dotyczy importu z Chin, które wyraźnie wyróżniają się na tle pozostałych kierunków geograficznych.

Spośród 15 analizowanych branż w ramach importu tego kraju, tylko dla jednej z nich (gospodarka wodna, ścieki, odpady i rekultywacja) nie odnotowano zagrożonych kodów CN, podczas gdy pozostałe 14 sektorów wykazuje przynajmniej pojedyncze sygnały ostrzegawcze.

W pięciu przypadkach branże te znajdują się w najwyższej kategorii pod względem częstości występowania zagrożonych grup towarowych, a kolejne pięć kategorii plasuje się w grupie o częstości występowania sygnałów ostrzegawczych powyżej średniej.

Taka struktura potwierdza, że obserwowane zjawisko przekierowania handlu z Chin do UE ma szeroki zakres.

Jednocześnie należy podkreślić, że mapa cieplna obrazuje wyłącznie częstość występowania zagrożonych kodów, a nie ich istotność mierzoną wartością importu czy potencjalnym wpływem na produkcję i zatrudnienie w UE.

Narzędzie to pozwala więc zidentyfikować, w których sektorach i kierunkach geograficznych szoki handlowe pojawiają się najczęściej, ale nie przesądza o skali ich oddziaływania na gospodarkę unijną.

Z tego względu mapa stanowi punkt wyjścia do dalszej, pogłębionej analizy, a nie samodzielną ocenę dotkliwości potencjalnego przekierowania handlowego.

Chiny – UE: spis zagrożonych kodów CN

Oprócz mapy, KE publikuje również spis kodów CN, które zostały zakwalifikowane jako zagrożone. Obecnie jest to 126 grup produktowych zidentyfikowanych na podstawie danych dla okresu styczeń-wrzesień 2025 roku.

W przypadku spisu pojedynczych kodów CN nie jest już podawana informacja z jakiego kierunku geograficznego pochodzi zwiększony import. Tym samym zagrożenia przekierowaniem handlowym nie można w każdym przypadku przypisywać bezpośrednio Chinom.

Biorąc jednak pod uwagę sektorową powszechność importu z tego państwa w ramach zagrożonych kategorii, ilustrowaną przez mapę, można przyjąć, że większość kodów CN jest powiązana właśnie z przekierowaniem handlowym z Chin.

Należy też zwrócić uwagę, że identyfikacja zagrożonych kodów następuje na poziomie odchyleń importu w ramach całego rynku UE, a nie poszczególnych krajów członkowskich.