Czarne chmury i zielona transformacja

Sama zmiana narracji nie umniejsza niestety skali naszych problemów. A te, w szczególności w obszarze klimatu, będą jedynie rosły. Ubiegły rok był najgorętszym rokiem w historii, a emisje ze spalania węgla, ropy i gazu osiągnęły nowe rekordy. Był to również pierwszy rok, w którym przekroczony został wzrost temperatury o 1,5ºC, ustanowiony w porozumieniu paryskim jako długoterminowy limit.

Nie powinno więc dziwić, iż kolejny rok z rzędu w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego „Global Risks Report” czynniki klimatyczne wskazane zostały jako największe zagrożenia dla globalnego rozwoju w perspektywie długoterminowej. W tym roku to jednak czarne chmury nad perspektywami krótkoterminowymi zdominowały dyskusję dotyczącą globalnych zagrożeń. „Wydaje się, że żyjemy w najbardziej podzielonym świecie od czasów zimnej wojny. […] Przekonanie, że obecne konflikty mogą się nasilić lub rozprzestrzenić, znajduje się na szczycie listy największych obaw” – wskazują autorzy opracowania.

Porównanie tegorocznych wyników z prognozami ryzyka przedstawionymi w raporcie sprzed lat jedynie potwierdza tę negatywną dynamikę. „Konflikt zbrojny o podłożu państwowym, obecnie uznawany przez 23% respondentów za ryzyko nr 1, dwa lata temu był pomijany jako wiodące ryzyko w perspektywie dwuletniej. W świecie, w którym w ciągu ostatniej dekady dochodziło do coraz większej liczby konfliktów zbrojnych, względy narodowego bezpieczeństwa zaczęły dominować w rządowych agendach”.

Istotną rolę w tym kontekście odgrywa również dezinformacja, wskazana jako najistotniejszy czynnik ryzyka technologicznego. „Dezinformacja jest wiodącym mechanizmem wpływania na intencje wyborców przez podmioty zagraniczne, ale może ona także siać wątpliwości wśród ogółu społeczeństwa na całym świecie odnośnie tego, co dzieje się w strefach konfliktu” – wskazują eksperci Światowego Forum Ekonomicznego.

Gdzie zatem, w tym wysoce niepewnym otoczeniu, znaleźć miejsce na długookresowe wyzwania, jakimi są zmiany klimatyczne i zielona transformacja? Problem w tym, że tego miejsca pozostaje stosunkowo niewiele, choć z biegiem lat wyzwania stają się coraz bardziej palące. „Od czasu opublikowania pierwszej edycji raportu Global Risks Report w 2006 r. zmiany środowiskowe są tymi, których znaczenie wzrosło najmocniej. Na przestrzeni ostatnich 20 lat, zajmowały one coraz to wyższe pozycje w perspektywie długoterminowej” – podkreślają twórcy tego opracowania.

Zauważają oni, że zagrożenia ekonomiczne czy geopolityczne mimo tego, iż w ostatnich latach często pojawiały się jako czynniki ryzyka okresowego, pomijane są w perspektywie 10-letniej. „Klasyfikacja ekstremalnych zjawisk pogodowych ma tendencję wzrostową, ponieważ takie zdarzenia nasiliły się pod względem intensywności i częstotliwości, stając się również coraz bardziej kosztowne” – wskazują autorzy analizy.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj oraz w Miesięczniku Finansowym BANK nr 2/2025