Co stoi za przyspieszeniem inwestycji przedsiębiorstw?
Szybszy wzrost dynamiki nakładów na środki trwałe był efektem głównie wyższych wkładów inwestycji w przetwórstwie (o 4,1 pkt. proc.) i energetyce (o 3,6 pkt. proc.). W przypadku energetyki było to związane z efektami niskiej bazy sprzed roku. Z kolei w przypadku przetwórstwa istotną rolę odegrały inwestycje w działach, które znaczną część swojej produkcji kierują na eksport („produkcja urządzeń elektrycznych”, „produkcja pojazdów samochodowych przyczep i naczep” i „produkcja mebli”) oraz powiązanych z branżą budowlaną („produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej”). Należy zwrócić uwagę, że ożywienie inwestycyjne w przetwórstwie miało szeroki zakres – w 15 z 22 branż odnotowano wzrost inwestycji w ujęciu r/r, podczas gdy 13 z 22 branż dynamizowało wzrost nakładów na środki trwałe. W usługach odnotowano silny wzrost inwestycji w kategorii „transport lądowy”, co najprawdopodobniej związane było z wyższymi inwestycjami kolejowymi.
Czytaj także: Dane o PKB potwierdzają przełom w inwestycjach >>>
Wysoka skłonność polskich firm do inwestowania
Na pierwszy rzut oka powyższe dane świadczą o wysokiej skłonności polskich firm do inwestowania. Ocena tendencji wzrostu inwestycji wymaga jednak przenalizowania wzrostu nakładów na środki trwałe według formy własności przedsiębiorstw. W tym celu posłużyliśmy się danymi z bazy PONT Info.
Informacje zawarte w bazie danych oparte są na pełnych, oficjalnych danych GUS zawartych w sprawozdaniach F-01 wypełnianych przez przedsiębiorstwa reprezentujące poszczególne działy gospodarki. Zgodnie z danymi PONT Info, do wyraźnego wzrostu dynamiki przedsiębiorstw 50+ w I kw. przyczyniło się przede wszystkim ożywienie inwestycji prywatnych przedsiębiorstw zagranicznych. Wzrosły one w I kw. o 25,4% r/r wobec 11,8% w IV kw. Odpowiadały one zatem za wzrost dynamiki inwestycji przedsiębiorstw 50+ o 6,9 pkt. proc. pomiędzy IV i I kw. Jednocześnie ich wkład do wzrostu nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw był najwyższy przynajmniej od 2008 r.
Ożywienie inwestycji krajowych firm prywatnych
Ożywienie inwestycji krajowych firm prywatnych w I kw. było mniej spektakularne niż przedsiębiorstw zagranicznych. Zwiększyły się one o 12,9% r/r wobec 11,9% w IV kw. i oddziaływały w kierunku wzrostu inwestycji firm 50+ ogółem o 0,7 pkt. proc. Z kolei inwestycje firm z dominującym udziałem sektora publicznego w kapitale przedsiębiorstwa wzrosły o 33,4% r/r w I kw. w 19,4 % w IV kw., jednak ze względu na zmniejszenie wagi nakładów na środki trwałe w tym segmencie pomiędzy IV i I kw., ich wkład do wzrostu inwestycji ogółem zwiększył się tylko 0,7 pkt. proc. w I kw.
Oczekujemy, że w najbliższych miesiącach bariera w postaci wysokiego stopnia wykorzystania mocy wytwórczych będzie głównym czynnikiem skłaniającym firmy do zwiększenia nakładów inwestycyjnych. Zgodnie danymi GUS, odsezonowane wykorzystanie mocy wytwórczych w przetwórstwie utrzymywało się w kwietniu na relatywnie wysokim poziomie (81,7%). Czynnikiem ograniczającym wzrost inwestycji przedsiębiorstw są natomiast rosnące trudności ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników. Na podstawie przytoczonych powyżej danych o inwestycjach można postawić hipotezę, że ograniczenia podażowe na rynku pracy stanowią istotną barierę rozwojową dla krajowych firm. Z kolei firmy zagraniczne, w których wydajność pracy jest wyższa niż w firmach krajowych i w związku z tym mogą one zaoferować wyższe stawki pracownikom niż krajowe przedsiębiorstwa, lepiej radzą sobie z tymi ograniczeniami.
Dane o inwestycjach w podziale według celu
Wsparcie dla naszej hipotezy stanowią dane o inwestycjach w podziale według celu. W I kw. za przyspieszenie wzrostu inwestycji przedsiębiorstw 50+ odpowiadały bowiem głównie nakłady na „budynki i budowle” – wzrosły one o 37,5% r/r wobec 16,4% w IV kw. Celem takich przedsięwzięć jest zazwyczaj zwiększenie mocy produkcyjnych. Jednocześnie dynamika inwestycji w kategorii „maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia” utrzymuje się od czterech kwartałów na dwucyfrowym poziomie (12,2% r/r w I kw. wobec 13,3%). Szybki wzrost w inwestycji w tym segmencie można najprawdopodobniej wiązać z realizacją projektów zmierzających do ograniczenia pracochłonności produkcji.
Wspomniane wyżej dane są spójne z wnioskami płynącymi z naszej analizy dotyczącej oczekiwanych tendencji w zakresie inwestycji w podziale na nowe i modernizacyjne. Zwracaliśmy wówczas uwagę, że w przypadku inwestycji nowych można zaobserwować krótkie cykle wzrostowe trwające ok. 1,5 roku (odległość pomiędzy szczytami). Wskazywaliśmy, że w ostatnich kwartałach znajdowaliśmy się w fazie spowolnienia i zakładając, że tendencje cykliczne obserwowane w ostatnich latach utrzymają się, to w najbliższych kwartałach (tj. począwszy od I kw. br. ) należałoby oczekiwać ponownego przyspieszenia wzrostu inwestycji w tym segmencie. Z kolei w przypadku nakładów mających na celu modernizację istniejących środków trwałych nie występuje wyraźnie zarysowany cykl inwestycyjny. W naszej analizie zwracaliśmy uwagę, że tendencja do wzrostu inwestycji mających na celu modernizację środków trwałych będzie najprawdopodobniej kontynuowana w najbliższych kwartałach.
Dane o inwestycjach firm 50+ sygnalizują, że mimo wyraźnego pogorszenia koniunktury u głównych partnerów handlowych Polski, przedsiębiorstwa, w odpowiedzi na wciąż wysoki stopień wykorzystania mocy wytwórczych i szybki wzrost popytu krajowego, decydują się na zwiększanie nakładów inwestycyjnych. Oznacza to, że dynamika inwestycji przedsiębiorstw oraz inwestycji ogółem w całym 2019 r. ukształtują się na poziomie wyraźnie wyższym niż oczekiwaliśmy.
