Zagranica: Budowa nowego ładu

Paweł Minkinia

W okresie największych zawirowań finansowych sądzono, że budowany porządek ekonomiczny runął bezpowrotnie i latami przyjdzie odbudowywać świat finansów. Zarówno politycy, jak i ekonomiści wskazywali na konieczność tworzenia nowego ładu ekonomicznego opartego na innych zasadach. Dziś ekonomiści, media oraz politycy nieco chłodniejszym okiem patrzą na wydarzenia sprzed dwóch lat. Chociaż zapowiedzi głębokich zmian systemowych nie są już tak popularne, to jednak wciąż dyskutuje się nad koncepcją funkcjonowania oraz kształtem organów nadzorujących rynek finansowy w Europie. Prace nad stworzeniem europejskiego modelu nadzoru bankowego trwają już kilka lat, jednak dopiero kryzys finansowy znacznie je przyśpieszył.

Grupa Larosiere’a

Tworzenie obecnej struktury organów nadzorczych został rozpoczęty na początku 2009 r., kiedy tzw. grupa Larosiere’a przekazała Komisji Europejskiej raport wskazujący zakres zaniedbań oraz kształt nowych instytucji tworzących nadzór nad europejskim rynkiem finansowym. Raport podkreślał konieczność wzmacniania współpracy europejskiej w zakresie monitorowania stabilności finansowej oraz potrzebę wczesnego ostrzegania przed zjawiskami kryzysowymi. Twórcy raportu wskazują konieczność stworzenia zbioru podstawowych zasad regulujących i nadzorujących standardy unijnego rynku finansowego, jak również pokazują przypadki, kiedy obecne zasady okazały się niewystarczające. Raport podkreśla konieczność stworzenia sieci jasnych i przejrzystych zasad, dzięki którym ówczesny kryzys będzie mógł szybko zostać przezwyciężony, a wszystkie państwa członkowskie będą mogły operować za pomocą tych samych narzędzi i procedur.

Na podstawie raportu grupy Larosiere’a Parlament Europejski podjął prace nad stworzeniem nowych instytucji, które niezależnie od instytucji nadzoru krajowego analizowałyby zmiany zachodzące na europejskim rynku finansowym, wskazywałyby nieprawidłowości, zmniejszały ryzyko systemowe, zapobiegając tym samym przyszłym kryzysom na rynkach finansowych. Propozycje Parlamentu Europejskiego spotkały się ze sprzeciwem niektórych krajów UE, w tym Wielkiej Brytanii, Niemiec i Francji. Głównym powodem sprzeciwu była obawa przed zbyt dużym osłabieniem nadzorców krajowych, a tym samym utratą wpływu na proces kształtowania i regulowania rynków wewnętrznych przez te kraje. Ostatecznie udało się uzyskać kompromis. Fakt dofinansowań instytucji finansowych miliardami euro oraz koszty społeczne tych operacji zmobilizowały zarówno polityków, jak i ekonomistó...