Bezpieczeństwo Banków: Ustawa o dokumentach publicznych – zmiany konieczne, choć dalece niewystarczające

Dariusz Kozłowski
wiceprezes zarządu Centrum Prawa Bankowego i Informacji

Istotną zmianę w tym obszarze przyniosła dopiero uchwalona niedawno przez Sejm ustawa o dokumentach publicznych. Podpisany przez prezydenta 12 grudnia ub.r., wchodzący w życie w lipcu br. akt prawny określa jednolite procedury opracowywania i produkcji formularzy, wyznacza wymogi dla ich wytwórców, ustala również hierarchię dokumentów tworzoną zgodnie z ich znaczeniem dla bezpieczeństwa państwa. Tej ostatniej kwestii poświęcono znaczną część nowych przepisów – poczynając od sprecyzowania minimalnych wymogów dotyczących zabezpieczeń cechujących poszczególne formularze, zasad ich weryfikacji, informacji dotyczących wytwórców, wielkości nakładu, wykazu oznaczeń indywidualnych, aż po wymianę informacji o przypadkach fałszerstw wraz ze skanami cech charakterystycznych sfałszowanych dokumentów. Ustawa wskazuje również na konieczność edukacji polskiego społeczeństwa w zakresie bezpiecznego posługiwania się dokumentami publicznymi.

Zdefiniowanie i kategoryzacja

Porządkowanie obszaru tak ważnego dla funkcjonowania państwa rozpoczęto od sformułowania definicji dokumentów publicznych oraz ich jednoznacznej kategoryzacji. W pierwszej grupie znalazły się druki najważniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju, wytwarzane z zastosowaniem szczególnych typów elementów ochronnych. Są to głównie dowody osobiste, paszporty, legitymacje służbowe funkcjonariuszy publicznych oraz szeroko rozumiane dokumenty uprawniające do kierowania i używania pojazdów. Druki zaliczane do tej kategorii mogą być wytwarzane przez jednoosobową spółkę Skarbu Państwa (czytaj: PWPW SA), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie blankietów dokumentów i druków zabezpieczonych, mającą siedzibę oraz zakład produkcyjny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz spełniającą pozostałe kryteria określone przez prawo.

Kategorię drugą stanowią dokumenty istotne ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo gospodarcze i prawne – poczynając od tych potwierdzających wyższe wykształcenie oraz posiadane specjalizacje, a kończąc na rozmaitych certyfikatach dotyczących broni czy też międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych. Do ostatniego działu zaklasyfikowane zostały dokumenty mające wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego. Przykładem mogą tu być legitymacje szkolne i studenckie, koncesje, zaświadczenia oraz inne dokumenty, np. potwierdzające uprawnienia do różnego rodzaju ulg.

Rejestr zbyt mało dostępny

Instytucją o znaczeniu fundamentalnym z punktu widzenia bezpieczeństwa jest planowany Rejestru Dokumentów Publicznych, który ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym w sposób pozwalający podmiotom upoważnionym na bezpośredni dostęp w czasie rzeczywistym. Baza ta gromadzić będzie dane w dwóch reżimach. W pierwszym ogólnodostępnym będą znajdowały się informacje dotyczące wzorca poszczególnych rodzajów dokumentów, określające cechy charakterystyczne, datę wprowadzenia danego wzoru do obrotu ...